اثر رقم و علف‌کش‏های پیش‏کاشت و پس‎رویشی بر عملکرد و اجزای عملکرد نخود فرنگی

سابقه و هدف: علف‌های هرز، خطر جدی در مزارع نخودفرنگی هستند و تولید این محصول را کاهش می‌دهند. گیاه نخودفرنگی به سبب رشد آهسته اولیه و اندازه کوچک، قدرت رقابت کمی دارد و علف‏های هرز سبب کاهش زیاد عملکرد آن می‏شوند. به دلیل هزینه های زیاد کارگری حاصل از وجین دستی، کشاورزان به‌سوی استفاده از گزینه‌های جایگزین ارزان‌تر و آسان‌تر مانند کنترل شیمیایی سوق پیدا می‏کنند. هدف‌ از اجرای این آزمایش بررسی میزان تحمل رقم‏های نخودفرنگی شامل شمشیری، پفکی و دو منظوره به علف‎کش‎های بکار برده شده و همین‏طور ارزیابی مقدار عملکرد آن‌ها تحت تاثیر تیمارهای مدیریتی متفاوت بود. مواد و روش‏ها: آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل اول روش مدیریت علف‏های هرز شامل مقدار توصیه ‌شده علف‌کش‌های تریفلورالین (ec 45%) به‌میزان دو لیتر در هکتار به‏صورت پیش‌کاشت، ایمازتاپیر (sl 10%) به‎مقدار 7/0 لیتر در هکتار به‏ روش پس‌رویشی، مخلوط دو علف‌کش بنتازون (sl 48%( با دز دو لیتر در هکتار و هالوکسی فوپ آر متیل (ec 8/10%) با دز یک لیتر در هکتار و کاربرد دو علف‌کش هالوکسی فوپ آر متیل و بنتازون به‌صورت مجزا به فاصله‌ی یک هفته از یکدیگر با دزهای ذکر شده در بالا، وجین دستی و عدم وجین و عامل دوم ارقام نخود‌فرنگی شامل پفکی، دومنظوره و شمشیری بود. در انتهای فصل رشد، 10 بوته نخود‌فرنگی از هر کرت انتخاب و تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، تعداد دانه در بوته، وزن غلاف سبز در بوته، وزن 100 دانه و عملکرد غلاف تر اندازه‌گیری ‌شد. برای تعیین عملکرد دانه، مابقی کرت برداشت و به هکتار تعمیم داده شد. قبل از تجزیه آماری، داده‌های غیر نرمال در نرم‌افزار minitab به روش boxcox نرمال شدند و سپس توسط نرم‌افزار sas مورد تجزیه آماری قرار گرفتند. مقایسه میانگین داده‌ها توسط آزمون lsd انجام و شکل‏ها در نرم‌افزار اکسل رسم شدند. یافته‏ها: نتایج نشان داد که در رقم دومنظوره، بیشترین تعداد غلاف در بوته از تیمارهای وجین و تریفلورالین بدست آمد و کمترین آنها از تیمارهای مصرف جداگانه بنتازون و هالوکسی‌فوپ آر متیل گزارش شد در همین رقم، بیشترین مقادیر صفت‏های مورد بررسی شامل تعداد دانه در غلاف، تعداد دانه در بوته، وزن غلاف سبز و وزن 100 دانه نیز از تیمار های وجین و تریفلورالین و کمترین مقادیر این صفات از تیمارهای مصرف جداگانه بنتازون و هالوکسی‌فوپ آر متیل حاصل شد. بیشترین مقادیر مربوط به صفات تعداد غلاف در بوته و تعداد دانه در بوته در رقم پفکی از تیمار وجین حاصل شد. و بیشترین مقدار وزن سبز غلاف در رقم پفکی، از تیمارهای وجین و مصرف جداگانه بنتازون و هالوکسی‌فوپ آر متیل حاصل شد. در حالی‏که وزن 100 دانه در این رقم، تحت تاثیر هیچ‏کدام از روش‏های مدیریتی قرار نگرفت. در رقم شمشیری بیشترین مقدار تعداد غلاف در بوته، وزن سبز غلاف و وزن 100 دانه از تیمار پرسوئیت حاصل شد و تعداد دانه در بوته در تیمار وجین بیشترین میزان را نشان داد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش به‏نظر می‏رسد که تیمار مدیریتی تریفلورالین در رقم دو منظوره بهتر از بقیه رقم‏ها در کنترل علف‏های هرز اثر داشته و اثر نامطلوب کمتری هم روی این رقم نسبت به بقیه بجا گذاشته است. در رقم پفکی، کاربرد علف‏کش تریفلورالین، باعث بد سبزی شد و دوباره زمین در کرت‏های مربوط به این تیمار واکاری شد. در مجموع رقم پفکی، نسبت به دو رقم دیگر حساسیت بیشتری به علف‏کش‏ها نشان داد و در بیشتر موارد، تیمار وجین نسبت به تیمارهای شیمیایی مورد استفاده نتیجه بهتری نشان داد. در رقم شمشیری، کارایی علف‎کش پرسوئیت از تریفلورالین بیشتر بود به نحوی که همواره در این تیمار، صفت‏های مورد اندازه‏گیری بیشتر از بقیه تیمارهای شیمیایی بودند.

Effects of cultivars and pre plant and post emergence herbicides on yield, yield component of Pisum sativum

Background and objectives: Weeds are a serious threat to peas and reduce the amount of its production. Pea plants due to slow growth and small size, has little competitive power and weeds can highly reduce its yield. Farmers are pushing for cheaper and easier alternatives, such as chemical control, because of the high cost of manual weeding. The purpose of this experiment was to investigate the tolerance of peas varieties including Shamshiri, Pofaki and Domanzooreh against herbicides used in these fields as well as evaluation of their yield under different weed management treatments. Materials and methods: The experiment was conducted as factorial in a randomized complete block design with three replications in Kalaleh, Iran. The first factor was the weed management method, including the recommended dose of Trifluralin herbicides (2 L.ha1, preplant), Imazthapyr (0.7 L.ha1, post emergence), a mixture of two Bentazone (2 L.ha1) and Haloxyfoprmethyl (1 L.ha1) and the application of Haloxyfoprmethyl and Bentazon separately at intervals of one week with of the above doses, weeding and weedy, and the second factor was cultivars of peas including Shamshiri, Pofaki and Domanzooreh. At the end of the growing season, 10 peas were selected from each plot, and number of pods per plant, number of seeds per pod, number of seeds per plant, green pod per plant, 100 seed weight and pod yield were measured. To determine the grain yield, the rest of the plot was harvested and generalized to the hectare. After normalizing the data in Minitab software they were analyzed by SAS software. The comparison of the mean of the data was done by the LSD test and the shapes were drawn in the Excel software. Results: The results showed that the highest number of pods per plant was obtained from Weed and Trifluralin treatments in the Domezorah cultivar, and the least of them were isolated from individual treatments of Bentazone and Haloxyfopromethylene. In the same cultivar, the highest values of the traits included the number of grains in pods, number of seeds per plant, green pod weight and 100 seed weight were recorded from weeding and Trifluralin treatments and the lowest values of these traits were obtained from separate treatments of Bentazone and Haloxyfop r methylene. The highest values related to the number of pods per plant and the number of seeds per plant were obtained from weeding treatment at cultivar Pofaki. The highest green weight of pod in Pofaki cultivar was obtained from weeding treatments and separate consumption of Bentazone and Haloxyfoprmethylene. While the weight of 100 seeds in this cultivar was not affected by any management practices.In Shamshiri cultivar, the highest number of pods per plant, pod weight and 100 seed weight was obtained from Persuit treatment and the number of seeds per plant was highest in weed treatment. Conclusion: Regarding the results of this study, it seems that the management of Trifluralin in Domanzooreh cultivar has a better effect on weed control than the rest of the cultivars, while at the same time it has less adverse effects on this cultivar. In Pofaki cultivar, application of Trifluralin herbicide caused poor emergence of peas. Totally, Pofaki cultivar showed more susceptibility to herbicides than other two cultivars and in most cases, Weeding treatments showed better results than chemical treatments at this cultivar. In Shamshiri cultivar, the effectiveness of Persuit herbicide was higher than that of Trifluralin, so that the traits measured in this treatment were always more than other chemical practices.