اثر محلول پاشی سیلیس در بهبود صفات کمی و کیفی دو رقم چغندرقند(beta vulgaris l.) در تربت حیدریه

سابقه و هدف: سیلیس دومین عنصر در پوسته زمین است که می‌تواند نقش مهمی در کاهش اثرات تنش‌های زیستی و غیرزیستی روی گیاهان داشته باشد. این عنصر باعث افزایش مقاومت گیاه به آفات و بیماری‌ها، مقاومت به ورس، افزایش جذب عناصر غذایی (خصوصا نیتروژن و فسفر) و کاهش تلفات آب می‌شود. کاربرد سیلیس بعنوان کود یک ایده نوین در کشاورزی است. بر اساس گزارش محققان، کاربرد سیلیس باعث افزایش عملکرد ریشه، درصد قند ناخالص و عملکرد شکر خالص در چغندر قند شده است. در ایران، راه کارهای افزایش تولید چغندرقند بیشتر متکی بر استفاده از کودهای شیمیایی است که اثرات جانبی زیادی بر محیط زیست و انسان دارد. لذا این آزمایش با هدف بررسی اثر غلظت‌های مختلف کود سیلیس بر صفات کمی و کیفی دو رقم چغندرقند انجام شد. مواد و روش‌ها: این پژوهش در سال 1396 در استان خراسان رضوی، شهرستان تربت حیدریه انجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل دو رقم چغندرقند ایزابلا و افسوس و محلول‌پاشی سیلیس شامل غلظت‌های صفر، 0.3، 0.5، 0.7، 1.0، 1.2 و 1.5 لیتر در هکتار بود. محلول‌پاشی در پنج مرحله و از 6 برگی چغندرقند آغاز و هر دو هفته یک‌بار تکرار شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که اثر اصلی سیلیس و رقم بر تمام صفات اندازه‌گیری شده به جز راندمان استحصال شکر معنی‌دار بود (p≤0.01). اما اثر متقابل سیلیس در رقم برای هیچ کدام از صفات معنی‌دار نشد. رقم افسوس در صفات عملکرد ریشه، درصد قند ناخالص، درصد قند ملاس، درصد قند قابل استحصال و عملکرد شکر خالص، برتری معنی‌داری نسبت به رقم ایزابلا داشت. همچنین از نظر میزان ناخالصی‌ها، این رقم میزان سدیم کمتر و نیتروژن و پتاسیم بیشتری در مقایسه با رقم ایزابلا داشت (p≤0.05). با افزایش غلظت سیلیس عملکرد ریشه، درصد قند ناخالص، درصد قند قابل استحصال و عملکرد شکر خالص افزایش نشان داده و میزان سدیم، پتاسیم و نیتروژن مضره در خمیر ریشه کاهش یافت (0.05p≤). عملکرد ریشه و عملکرد شکر خالص در تیمار 1.5 لیتر در هکتار سیلیس به ترتیب 22.6 و 39.22 درصد نسبت به شاهد افزایش داشت. در این تیمار، عملکرد ریشه و عملکرد شکر خالص در رقم افسوس به ترتیب 89.45 و 17.5 تن بر هکتار و در رقم ایزابلا به ترتیب 77.65 و 14.5 تن بر هکتار بود. با توجه به اینکه عملکرد شکر خالص حاصلضرب عملکرد ریشه در عیار خالص (مقدار شکر سفید) است، مهمترین فاکتور از دیدگاه کارخانجات قند محسوب میشود. نتیجه گیری: به نظر می‌رسد بهترین تیمار برای بهبود صفات کمی و کیفی چغندرقند، غلظت 1.5 لیتر در هکتار سیلیس (کراپسیل) بعد از پنج مرحله محلول‌پاشی (از مرحله 6 برگی، هر دو هفته یک‌بار) در شرایط پژوهش حاضر بود. کلمات کلیدی: سیلیس، عملکرد شکر خالص، عملکرد ریشه، نیتروژن مضره، محلول پاشی برگی

Effect of foliar application of silicon on improving the qualitative and quantitative traits of two variety of sugar beet (Beta vulgaris L.) grown in Torbat Heydarieh

Abstract Background and Objectives: Silicon is the second element in the earth’s crust, which can play an important role in reducing the effects of biotic and abiotic stresses on plants. This element increases plant resistance to pests, diseases and lodging, increases the absorption of nutrients (especially N and P) and reduces water losses. Application of silicon as a fertilizer is a modern idea in Agriculture. According to researchers, the use of silicon has increased root yield, Gross sugar percent and white sugar yield in sugar beet. The approaches to increase sugar beet production in Iran are based more on the use of chemical fertilizers, which has a large side effect on the environment and humans. Therefore, this experiment was conducted with the aim of investigating the effect of different concentrations of silicon fertilizer on quantitative and qualitative traits of two sugar beet varieties. Material and Methods: The research was carried out in Torbat Heydarieh city, Khorasan Razavi in 2017. The study was done as factorial experiment based on randomized block design with three replications. The experimental factors were two sugar beet varieties (Isabella and Efesos) and silicon concentrations as 0, 0.3, 0.5, 0.7, 1.0, 1.2 and 1.5 lit/ha. Foliar application was carried out at stage of 6 leaves and repeated 5 times every 2 weeks. Results: The results showed that the main effects of silicon and variety were significant (P≤0.01) for all measured traits except for sugar yield efficiency. However, the interaction of silicon and variety was not significant for any trait. Efesos variety had a significant superiority to Isabella variety in terms of root yield, gross sugar percent; molasses sugar percent, white sugar content and white sugar yield. Also, in terms of impurities, this variety had lower Na and higher K and N content compared with Isabella variety (P≤0.05). With increasing of silicon concentration, root yield, gross sugar percent, white Sugar content and white sugar yield increased, and the amount of harmful Na, K and N decreased in the root pulp (P≤0.05). The root yield and white sugar yield were increased in treatment of 1.5 lit/ha silicon by 22.6 and 39.22 percent, respectively. In this treatment, root yield and white sugar yield was 89.45 and 17.5 ton/ha in Efesos variety and 77.65 and 14.5 ton/ha in Isabella variety, respectively. The importance of white sugar yield is because the profit of the factories is ultimately calculated on the basis of this parameter. Conclusion: It seems that application of 1.5 lit/ha silicon (CROPSIL) after five stages of foliar spraying (from 6leaf stage, once every two weeks), was the best treatment for improvement the qualitative and quantitative traits of sugar beet, in the present research conditions. Keywords: silicon, white sugar yield, root yield, harmful nitrogen, foliar application.