فرا تحلیل سطح اثر کود نیتروژنه بر عملکرد گیاهان صنعتی

سابقه و هدف: فرا تحلیل روشی برای مقایسه آماری نتایج حاصل از مطالعات مستقل از هم در خصوص یک موضوع است، درواقع فرا تحلیل نوعی پژوهش درباره پژوهش‌های دیگر است و به کمک آن می‌توان پژوهش‌های متعددی را که در مورد یک موضوع خاص انجام‌شده مجدداً موردمطالعه قرار داده و به‌صورت آماری با یکدیگر مقایسه کرد و این رهیافت خود یک پژوهش مستقل محسوب می‌شود. در فرا تحلیل جامعه آماری مجموعه پژوهش‌های قبلی و واحد پژوهش هر یک از پژوهش‌های اولیه و مستقل پیشین است. بنابراین، فرا تحلیل نوعی تحلیل‌هاست. به‌منظور بررسی و انسجام بخشیدن به نتایج حاصل از اثر سطوح مختلف کودنیتروژن بر تولید چند گیاه مهم صنعتی، این تحقیق در قالب فرا تحلیل با دو رویکرد محاسبه اندازه اثر و لگاریتم نسبت پاسخ به اجرا درآمد. لذا در گام اول بسته به دامنه و میزان دسترسی به مقالات داده‌های اثر سطوح مختلف کودنی‌تروژنه با منبع اوره بر عملکرد دانه، غده، درصد قند، روغن و پروتئین برخی از مهم‌ترین گیاهان زراعی صنعتی(کنجد، چغندرقند، گلرنگ،آفتابگردان، سیب‌زمینی، پنبه، سویا) که در آن تیمارهای کودی در مقابل شاهد مقایسه شده باشند، استخراج شدند. سپس اندازه اثر و لگاریتم نسبت پاسخ با رویه هدف محاسبه و درنهایت پس از احتساب مقادیر انحراف استاندارد، معنی‌دار بودن یا نبودن اندازه اثر و نسبت‌های پاسخ مشخص شدند. مواد و روش‌ها: در این تحقیق از مطالعات مختلف زراعی نشر یافته در مجلات معتبر دانشگاهی، پایگاه‌های اطلاعاتی استنادی جهان اسلام، جهاد دانشگاهی که در آن بسته به دامنه و میزان دسترسی به مقالات در زمینه اثر کود نیتروژنه با منبع اوره بر عملکرد دانه، غده، درصد قند، روغن و پروتئین برخی از مهم‌ترین گیاهان زراعی صنعتی (کنجد (16 مقاله)، چغندرقند (12 مقاله)، گلرنگ (20 مقاله)، آفتابگردان (13 مقاله)، سیب‌زمینی (17 مقاله)، پنبه (20 مقاله)، سویا (10 مقاله)) که در آن تیمارهای کودی در مقابل شاهد مقایسه شده باشند، استفاده شد. یافته‌ها: نتایج فرا تحلیل اثر سطوح مختلف کود نیتروژنه بر گیاهان صنعتی مورد مطالعه نشان داد که اثر کودنیتروژنه به ‌استثنای برخی صفات مانند درصد روغن در کنجد، درصد قند چغندرقند (به ‌استثنای سطح 180200 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد وش و دانه پنبه (تیمار 5070 کیلوگرم)، بر عملکرد دانه گلرنگ، آفتابگردان، سویا، دانه و درصد پروتئین کنجد، عملکرد غده سیب‌زمینی، عملکرد ریشه و درصد قند چغندرقند و عملکرد دانه و وش پنبه معنی‌دار بود. بر همین اساس سطح بهینه مصرف کود برای سویا (200 کیلوگرم، افزایش 90/71 درصد عملکرد)، سیب‌زمینی (80100 کیلوگرم، افزایش 85/67 درصد عملکرد غده)، گلرنگ (90100 کیلوگرم، افزایش 85/48 درصد عملکرد)، آفتابگردان (150 کیلوگرم، افزایش 17/43 درصد عملکرد)، پنبه (300 کیلوگرم، افزایش 84/28 و 76/34درصد به ترتیب برای عملکرد دانه و وش)، چغندرقند (200180 کیلوگرم، افزایش 43/35 درصد عملکرد ریشه) و کنجد (50 کیلوگرم، افزایش 63/49 درصد عملکرد دانه و 90100 کیلوگرم، افزایش 47/24 درصد پروتئین) بود. نتیجه‌گیری: از نتایج بالا چنین برمی‌آید که سطوح بهینه استخراجی کودنی‌تروژنه برای گیاهان تا همان حدود تخمین زده سبب افزایش تولید خواهد شد. بنابراین استفاده از سطوح کودنی‌تروژنه به تفکیک برای هر گیاه ضمن دستیابی به بالاترین درصد عملکرد، کمترین میزان نهاده ورودی به مزرعه، کاهش هزینه‌های زارع و از همه‌ مهم‌تر کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی با توجه به آبشویی بالای کودهای ازته را در پی دارد.

Meta-analysis of Effects Level of Nitrogen Fertilizer on Production of Industrial Plants

Background and Aim: Metaanalysis is a method for comparing the results of independent studies on a subject, in fact, the metaanalysis is a type of research on other research, and it can be used to reinvestigate several studies on a specific topic. Studied and compared statistically, and this approach is considered an independent research. In the metaanalysis of the statistical community, the previous research set and the research unit are each of the early and independent prior studies. Therefore, the analysis is a kind of analytical analysis. In order to assessment and continuity to results of effects of different levels of nitrogen fertilizer on some important industrial plants, this research performed using of two calculation method as effect size and logarithmic of response ratio. The first, depend on range and availability to papers, data of effects of different levels of nitrogen fertilizer (urea based) on seed yield, node, percentage of sugar, oil and protein in some important industrial plants (sesame, sugar beet, safflower, sunflower, potato, cotton and soybean) collected which fertilizer treatments were compared with control. The effect size and logarithmic of responses ratio were estimated by Hedge method. Finally the significant of effect size and logarithmic of responses ratio tested by the range of standard error with zero. Materials and Methods: In this research, various agricultural studies published in valid academic journals, citation databases of the Islamic world in which, depending on the scope and extent of access to papers on the effect of nitrogen fertilizer from urea source on the seed yield, , tubers, sugar percentage, oil and protein are some of the most important industrial crops (sesame (16 articles), sugar beet (12 articles), safflower (20 articles), sunflower (13 articles), potato (17 articles) cotton (20 articles), soybean (10 articles), in which fertilizer treatments were compared to the control. Finding: Results of metaanalysis released the effects of nitrogen fertilizer exception of some traits as: oil percentage of sesame, sugar percent in sugar beet (exception of 180200 kg/ha), yield of vash and seed in cotton (5070 kg/ha) had significant effects on yield of industrial plants. Also, the optimum level for using of nitrogen fertilizer was for soybean (200 kg/ha with 71.90% increase in yield), potato (80100 kg/ha with 67.85% increasing in yield), safflower (90100 kg/ha with 48.85% increasing in yield), sunflower (150 kg/ha with 43.17% increase in yield), seed yield of cotton (300 kg/ha with 28.84% and 34.76 increasing in seed yield), sugar beet (180200 kg/ha with 35.43% increasing in root yield), seed yield of sesame (50 kg/ha with 49.63% increasing in yield), protein percentage of sesame (90100 kg/ha with 24.47% increasing in yield). The output of this results showed that the optimum level of fertilizer for achieving of maximum yield was finalized in this situation. So, using of the recommended level of nitrogen fertilizer had some benefits as: decreasing of inputting to farm, diminishing of farmer costs, obtaining of maximum yield and coming down of environmental pollution.