تاثیر قطع آبیاری و سیستم‌های مختلف تغذیه‌ای بر عملکرد و اجزاء عملکرد گلرنگ بهاره در منطقه یاسوج

سابقه و هدف: کمبود آب یکی از مهم‌ترین عوامل کاهش تولید محصولات کشاورزی در مناطق خشک و نیمه‌خشک دنیا می‌باشد. نیتروژن یکی از مهم‌ترین عناصر غذایی و عامل کلیدی در دستیابی به عملکرد مطلوب در محصولات زراعی است. منابع آلی در تلفیق با کودهای شیمیایی می‌توانند به حاصلخیزی خاک و افزایش تولید محصول منجر شوند، زیرا این سیستم اکثر نیازهای غذایی گیاه را تامین کرده و کارآیی جذب مواد غذایی توسط محصول را نیز افزایش می‌دهد. بنابراین بررسی تاثیر سیستم‌های مختلف تغذیه‌ای (آلی، شیمیایی و تلفیقی) و قطع آبیاری بر عملکرد و اجزاء عملکرد گلرنگ ضروری به‌نظر می‌رسد. مواد و روش‌ها: آزمایش به‌صورت اسپلیت‌پلات در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار بر گلرنگ بهاره رقم اصفهان14 اجرا گردید. عامل اصلی شامل آبیاری در چهار سطح (s0: آبیاری کامل، s1: قطع آبیاری در مرحله ساقه‌دهی، s2: قطع آبیاری در مرحله گلدهی و گرده‌افشانی و s3: قطع آبیاری در مرحله پر شدن دانه) و عامل فرعی شامل سیستم‌های مختلف تغذیه‌ای در شش سطح (n0: بدون کود، n1: 100 کیلوگرم نیتروژن خالص از منبع اوره، n2: 75 کیلوگرم نیتروژن از منبع اوره + 25 کیلوگرم نیتروژن از منبع کود آلی، n3: 50 کیلوگرم نیتروژن از منبع اوره + 50 کیلوگرم نیتروژن از منبع کود آلی، n4: 25 کیلوگرم نیتروژن از منبع اوره + 75 کیلوگرم نیتروژن از منبع کود آلی و n5: 100 کیلوگرم نیتروژن از منبع کود آلی) بود. در این آزمایش شاخص سطح برگ، عملکرد، و اجزاء عملکرد و کارایی مصرف آب اندازه‌گیری شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که قطع آبیاری در مراحل مختلف رشد تاثیر چشمگیری بر صفات اندازه‌گیری شده داشت؛ به‌طوری‌که در تیمار قطع آبیاری در مرحله گل‌دهی و گرده‌افشانی، تعداد دانه پر در طبق نسبت به تیمار آبیاری کامل 21.5 درصد کاهش یافت. همچنین عملکرد و اجزاء عملکرد در سیستم‌های تغذیه تلفیقی نسبت به سیستم‌های تغذیه شیمیایی و آلی بیشتر بود. بیشترین عملکرد دانه در تیمارهای آبیاری s0، s1، s2 و s3 به‌ترتیب از سیستم‌های تغذیه تلفیقی n2 (4291.7 کیلوگرم در هکتار)، n3 (3211.7 کیلوگرم در هکتار)، n2 (2653.3 کیلوگرم در هکتار) و n2 (3603.4 کیلوگرم در هکتار) به‌دست آمد. کارایی مصرف آب در تیمارهای آبیاری s1 و s3 در همه سیستم‌های تغذیه‌ای نسبت به تیمار آبیاری s2 افزایش یافت. نتیجه‌گیری: کودهای آلی توام با کودهای شیمیایی با تعدیل اثرات تنش خشکی منجر به بهبود عملکرد و اجزاء عملکرد گلرنگ در شرایط قطع آبیاری گردید. عملکرد دانه در تیمار آبیاری s3 در سیستم‌های تغذیه تلفیقی n2 و n3 مشابه تیمار آبیاری کامل (s0) و سیستم تغذیه شیمیایی بود. بر این اساس بایستی اظهار داشت که در کشت گلرنگ با کاربرد سیستم‌های تغذیه تلفیقی می‌توان افت عملکرد ناشی از کمبود آب قابل دسترس در شرایط قطع آبیاری در مرحله پرشدن دانه را تا حدودی جبران کرد.

Effect of irrigation cutoff and different nutritional systems on yield and yield components of spring safflower in Yasouj region

MBackground and objectives: Lack of water is one of the main factors in the reduction of agricultural production at arid and semiarid regions of the world. Nitrogen is one of the most important nutrients and key factor in achievement to favorable yield in crops. Organic sourceses in combined with chemical fertilizer can lead to soil fertility and increase crop production. Thus it seems necessary investigate the effect of different nutritional systems (Organic, chemical and integrated) and irrigation cutoff on yield and yield components of safflower. Materials and methods: The experiment was done on spring safflower (Isfahan14 cultivar) as slitplots arranged in a randomized completed block design with three replications. The main plot were including irrigation at the four levels (S0: full irrigation, S1: irrigation cutoff at the stem elongation stage, S2: irrigation cutoff at the flowering and anthesis stage and S3: irrigation cutoff at the grain filling stage) and subplot including different nutritional systems in the six levels (N0: no fertilizer, N1: 100 kg pure nitrogen from urea, N2: 75 kg pure nitrogen from urea+25 kg nitrogen from organic manure, N3: 50 kg pure nitrogen from urea+50 kg nitrogen from organic manure, N4: 25 kg pure nitrogen from urea+75 kg nitrogen from organic manure and N5: 100 kg nitrogen from organic manure) (Organic manure was used poultry manure). This experiment was measured LAI, yield, yield components and water use efficiency. Results: The obtained results indicated that irrigation cutoff at different growth stages had significant effect on measured traits; so at treatment of irrigation cutoff at the flowering and anthesis stage, number of fill grain per head than full irrigation treatment decreased 21.5 percent. Also yield and yield components at integrated nutritional systems were more than chemical and organic nutritional systems. The highest grain yield at full irrigation, irrigation cutoff at the stem elongation stage, irrigation cutoff at the flowering and anthesis stage and irrigation cutoff at the grain filling stage treatments was obtained from integrated nutritional systems of N2 (4291.7 kg ha1), N2 (3211.7 kg ha1), N2 (2653.3 kg ha1) and N2 (3603.4 kg ha1), respectively. The weater use efficiency at the S1 and S3 treatments in the all nutritional systems increased than S2 treatment. Conclusion: Use of organic manures in combined with chemical fertilizers by moderating the effects of drought stress led to improvement yield and yield components of safflower under irrigation cutoff conditions. Therefore grain yield at S2 treatment in different nutritional systems of N2 and N3 was similar treatment of full irrigation and chemical nutritional system. Based on obtained results can stated that in safflower planting can by irrigation cutoff at grain filling stage and application of integrated nutritional systems somewhat compensated the decline caused by lack of available water.