تاثیر کاربرد خاکی هیومیک‌‌اسید و محلول‌پاشی برگی بر عملکرد، اجزای عملکرد و میزان روغن گلرنگ ((carthamus tinctorius l.

سابقه و هدف: ‌گلرنگ یکی از مهم‌ترین گیاهان روغنی ست، که در بسیاری از مناطق نیمه خشک جهان رشد می‌کند. هیومیک‌اسید اصلی‌ترین بخش مواد هیومیکی و مهم‌ترین جزء ماده آلی خاک (هوموس) را تشکیل می‌دهد که باعث افزایش عملکرد و کیفیت محصول می‌شود. چای‌کمپوست هوازی حاوی جمعیت بالایی از میکروارگانیسم‌های زنده نظیر ریزوباکتر، تریکودرما و گونه‌های سودوموناس می‌باشد که باعث افزایش رشد و عملکرد گیاهان می‌شوند. ورمی‌واش به‌عنوان عصاره ورمی‌کمپوست یک کود آلی مایع است که از مواد ترشحی و فضولات دفعی کرم‌خاکی به‌ دست می‌آید و به ‌صورت اسپری برگی به‌کار می‌رود. هدف از این تحقیق بررسی کاربرد کود هیومیک‌اسید و محلول‌پاشی چای‌کمپوست و ورمی‌واش بر عملکرد، اجزای عملکرد و میزان روغن در گیاه گلرنگ رقم گلدشت است. مواد و روش: به منظور مطالعه اثر هیومیک‌اسید گرانول و محلول‌پاشی چای‌کمپوست و ورمی ‌واش بر عملکرد، اجزاء عملکرد و میزان روغن گلرنگ آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ولی‌عصر (عج) رفسنجان انجام شد. تیمارها شامل کاربرد خاکی هیومیک اسید ( صفر (شاهد)، 500، 1000 و 1500 کیلوگرم در هکتار) و چهار سطح محلول‌پاشی آب مقطر به عنوان شاهد، ورمی‌واش 1:10، ورمی‌واش 1:20 و چای‌کمپوست بود. یافته‌ها: نتایج نشان داد اثر سطوح مختلف هیومیک‌اسید بر ارتفاع بوته، وزن طبق، تعداد دانه، وزن هزار دانه و درصد روغن معنی‌دار بود اما تیمارهای محلول‌پاشی و اثر متقابل آن‌ها بر این صفات معنی‌دار نبود. افزایش وزن طبق در گلرنگ با کاربرد هیومیک‌اسید می‌تواند به دلیل افزایش تعداد دانه و وزن هزار دانه باشد. قطر ساقه، تعداد طبق کل، تعداد طبق بارور، عملکرد روغن و عملکرد دانه تحت تاثیر اثر هیومیک‌اسید و محلول‌پاشی قرار گرفت، اما بر هم‌کنش اثر هیومیک‌اسید در محلول‌پاشی تاثیر معنی‌داری بر صفات فوق نداشت. به‌نظر می‌رسد افزایش فتوسنتز و متابولیسم گیاهی در اثر مصرف هیومیک‌اسید، موجب افزایش مواد ذخیره شده و کاهش محدودیت منبع شده که موجب سرازیر شدن مواد پرورده به سمت دانه و افزایش وزن هزار دانه در گیاه گلرنگ می‌گردد. نتیجه‌گیری: نتایج بدست آمده از این آزمایش نشان داد که در بین سطوح مختلف کود هیومیک‌اسید مقدار 1500 کیلوگرم در هکتار می‌تواند نقش موثری در افزایش ارتفاع بوته، قطر ساقه، وزن طبق، تعداد طبق، تعداد طبق بارور، تعداد دانه، وزن هزار دانه، درصد روغن، عملکرد روغن و عملکرد دانه داشته باشد. محلول‌پاشی چای ‌کمپوست بیش‌ترین تاثیر را در افزایش قطر ساقه، تعداد طبق، تعداد طبق بارور، عملکرد روغن و عملکرد دانه داشت. در مجموع می‌توان گفت در شرایط آب و هوایی مشابه رفسنجان، کاربرد کود زیستی هیومیک‌اسید به میزان 1500 کیلوگرم در هکتار و محلول‌پاشی چای‌کمپوست مناسب‌ترین تیمار برای افزایش عملکرد، اجزای عملکرد و درصد روغن در گیاه گلرنگ بود.

Effects of Soil Application of Humic Acid and Foliar Applications on Yield, Yield Component and Oil Content of Safflower (Carthamus Tinctorius L.)

Introduction: Safflower (Carthamustinctorius L.) is an important oil seed plant that grows throughout the semiarid regions in many parts of the world. Humic acid is the main humic substance and the important ingredient of soil organic matter (humus) which causes increase of yield and quality of crop. Aerial compost tea contains high populations of live microorganism consisting of rhizobactria, trichoderma and pseudomonas species which increase the growth and yield of the plant. Vermiwash as the extract of vermicompost is a liquid organic fertilizer obtained from unit of vermiculture and vermicompost as drainage. It is used as a foliar spraying on the leaf. The aim of this research is evaluating the effect of humic acid and foliar application of compost tea and vermiwash on yield, yield component and oil content of safflower. Materials and method: In order to study the effect of granular humic acid and foliar application of compost tea and vermiwash on yield, yield component and oil content of safflower (Carthamus tinctorius L.), an experiment was conducted as a factorial based on randomized complete block design with three replications in agricultural research farm at ValieAsr University of Rafsanjan. Treatments were included soil application of humic acid (0 (control), 500, 1000 and 1500 kg.ha1) and 4 level of foliar application of distilled water as control, vermiwash with dilution 1:10 and 1:20 and compost tea. Results and discussion: Results showed that the effect of different levels of humic acid on the plant height, head weight, seed number, thousand seed weight and oil percent were significant but the foliar application treatments and their interaction have no significant effect. . The increase of head weight in safflower by using of humic acid could be related to the higher seed number and thousand seed weight. Stem diameter, total head number, fertile head number, oil yield and seed yield significantly affected by humic acid and foliar application treatments; however their interaction had no significant effect on them. It seems that humic acid would increase photosynthesis and plant metabolism which cause higher saving carbohydrate and decrease source limitation which translocate more sap to seed and increase thousand weight of safflower seed. Conclusion: The results of this research showed that the highest application of humic acid (1500 kg.ha1) increased plant height, stem diameter, head weight, head number, fertile head number, seed number, thousand seed weight, oil percent, oil yield and seed yield in safflower. It is also resulted that the highest stem diameter, total head number, fertile head number, oil yield and seed yield were observed in foliar application of compost tea. It is concluded that in Rafsanjan climate and the same region climate, application of 1500 kg.ha1 humic acid and compost tea as foliar application is the best treatment for increasing seed yield, yield component and oil percentage of safflower.