تاثیر کمبود آب برمحتوای نسبی آب برگ، شاخص‌های فلورسانس کلروفیل و عملکرد دانه چهار رقم لوبیا چیتی

سابقه و هدف: لوبیا چیتی گیاهی حساس به تنش خشکی است، در عین حال در این گیاه از لحاظ مقاومت به خشکی، تنوع ژنتیکی مشاهده می‌شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر تنش خشکی بر محتوای نسبی آب برگ، شاخص‌های فلورسانس کلروفیل و عملکرد دانه‌ی ارقام لوبیا چیتیl.) vulgaris (phaseolus کشت شده در استان زنجان اجرا گردید. مواد و روش‌ها: این پژوهش به‌صورت کرت‌های خرد شده بر پایه‌ی بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار، در مزرعه‌ی تحقیقاتی دانشگاه زنجان انجام شد. سطوح آبیاری شامل شاهد و تنش خشکی در کرت‌های اصلی و ارقام لوبیا چیتی شامل محلی خمین، صدری، ks21193 و ks21189 در کرت‌های فرعی قرار داده شدند. در این آزمایش محتوای نسبی آب برگ، فلورسانس کمینه، فلورسانس بیشینه، فلورسانس متغیر، عملکرد کوانتومی فتوسیستم ii و عملکرد دانه اندازه‌گیری شدند. یافته‌ها: بر اساس نتایج به‌دست آمده اثر تنش خشکی در تمام صفات به‌جز فلورسانس بیشینه و بر‌هم‌کنش تنش خشکی در رقم برای تمام صفات به‌جز فلورسانس کمینه و فلورسانس بیشینه معنی‌دار بود. در این آزمایش مشاهده شد که میزان محتوای نسبی آب برگ، فلورسانس متغیر، عملکرد کوانتومی فتوسیستم ii و عملکرد دانه‌ در ارقام در شرایط تنش خشفکی به‌طور معنی‌داری کمتر از شاهد بود. محدودیت آبی عملکرد کوانتومی فتوسیستم ii را به‌دلیل افزایش f0 (فلورسانس حداقل یا کمینه در شرایط سازگار شده با تاریکی) و کاهش fm (فلورسانس حداکثر یا بیشینه در شرایط سازگار شده با تاریکی) کاهش داد. نتایج به‌دست آمده نشان داد که رقم ks21189 از بیشترین محتوای نسبی آب برگ (74.24 درصد)، فلورسانس متغیر (2046) و عملکرد کوانتومی فتوسیستم ii (0.70) در شرایط تنش خشکی برخوردار بود. در ضمن میزان کاهش محتوای نسبی آب برگ و عملکرد کوانتومی فتوسیستم ii در رقم ks21189 در شرایط تنش خشکی نسبت به شاهد کمتر بود. همین رقم حداکثر عملکرد دانه (741.6 کیلوگرم در هکتار) را در شرایط تنش داشت. این مسئله نشاندهنده‌ی مقاومت رقم ks21189به تنش خشکی و تحریک این رقم به افت کمتر عملکرد کوانتومی فتوسیستم ii در شرایط محدودیت آب می‌باشد. کمترین محتوای نسبی آب (51.8 درصد)، فلورسانس متغیر (1245.5)، عملکرد کوانتومی فتوسیستم ii (0.63) و عملکرد دانه (503.1 کیلوگرم در هکتار) در کرت‌هایی برآورد گردید که رقم صدری تحت شرایط تنش رطوبتی به‌کار برده شد. ژنوتیپ صدری با کاهش عملکرد 80.18 % حساس‌ترین ژنوتیپ به کمبود آب بود. نتیجه‌گیری: بررسی ضرایب همبستگی، نشان‌گر همبستگی مثبت و معنی‌دار، محتوای نسبی آب برگ، فلورسانس بیشینه، فلورسانس متغیر و عملکرد کوانتومی فتوسیستم ii با عملکرد دانه می‌باشد. لذا چنین به‌نظر می‌رسد ارقامی که بتوانند در شرایط تنش خشکی پایداری محتوای نسبی آب برگ و عملکرد کوانتومی فتوسیستم ii را حفظ کنند، به‌دلیل برخورداری از سرعت فتوسنتز بالاتر، از عملکرد دانه بیشتری برخودار خواهند بود.

Effects of water deficit on Relative Water Content, Chlorophyll Fluorescence indices and seed yield in four pinto bean genotypes

Background and objectives: Pinto bean is a susceptible plant to drought stress. However, there is genotype variation for the trait in this plant. The aim of this study was to investigate the effect of drought stress on leaf relative water content, chlorophyll fluorescence indices and grain yield of pinto bean genotypes (Phaseolus vulgaris L.) cultivated in Zanjan province. Materials and methods: an experiment was conducted as spilt plot based on a completely randomized block design with four replications at Zanjan university research farm. Irrigation levels (control and drought stress) and genotypes (Local khomein, Sadri, Ks21193 and Ks21189) were set in the main and subplot, respectively. In this experiment leaf relative water content, minimum fluorescence, maximum fluorescence, variable fluorescence, quantum yield of photosystem II and grain yield were measured. Results: Results showed that the drought stress effects for all traits, except for maximum fluorescence and the interaction of drought stress and cultivar for all traits, except for minimum fluorescence and maximum fluorescence were significant. In this experiment, it was also observed that on leaf relative water content, variable fluorescence, quantum yield of photosystem II and grain yield of genotypes were significantly lower under drought stress compared to the control. The results showed that water deficit caused quantum yield of photosystem II declined significantly due to increasing of minimum fluorescence and decreasing of maximum fluorescence. Results indicated that Ks21189 genotype showed maximum leaf relative water content (74/24%), variable fluorescence (2046) and quantum yield of photosystem II (0/70) under drought stress. Also, Ks21189 genotype exhibited the least reduction for leaf relative water content and quantum yield of photosystem II under drought stress in comparison to control. In addition, this genotype had maximum seed yield (741/6 Kg.Ha1) under drought stress. These findings confirm the resistance of Ks21189 genotype to drought stress and stimulating this genotype to least reduction for quantum yield of photosystem II under water limitation conditions. Minimum leaf relative water content (51/8%), variable fluorescence (1245/5), quantum yield of photosystem II (0/63) and grain yield (503/1 Kg.Ha1) was obtained in the plots which sadri genotype under drought condition was applied. Sadri genotype was identified as water deficit stress sensitive genotypes with the reduction of yield 80/18%. Conclusion: Correlation analysis indicated significant and positive correlation between leaf relative water content, maximum fluorescence, variable fluorescence and quantum yield of photosystem II with grain yield. Thus, it seems that under drought stress, genotypes with stable quantum yield of photosystem II and leaf relative water content produce higher grain yield because of higher photosynthesis rate.