ارائۀ مدل بلوغ شرکت‌های دانش‌بنیان صنایع غذایی با رویکرد صنعت نسل چهارم با فراترکیب و تحلیل اثرهای متقابل

هدف: بلوغ سازمان به سطحی از توسعه و قابلیت های یک سازمان اشاره دارد که در آن، سازمان می تواند فرآیندهای خود را به شیوهای نظام مند و مناسب مدیریت کند تا به اهداف راهبردی خود نائل شود. صنعت مواد غذایی یکی از صنایع کلیدی برای سلامت و رفاه جامعه است. هدف این پژوهش، ارائه مدل عوامل موثر بر بلوغ سازمانی در شرکت های دانش بنیان صنعت مواد غذایی در ایران با رویکرد صنعت نسل چهارم است. صنعت نسل چهارم انقلابی در فرایندهای تصمیم گیری شرکت ها ایجاد کرده است. فناوری هایی مانند اینترنت اشیاء، بلاکچین و کلان داده ها عمدتاً داده محور بوده و از حجم عظیمی از داده ها برای تحلیل بهره می برند. این فناوری ها نقش مهمیدر هوشمندی، خودکارسازی و یکپارچگی فرایندها و تصمیم های سازمان ها دارند. بسیاری از حوزه های کارکردی سازمان ها مثل منابع انسانی و بازاریابی تحت تاثیر این فناوری قرار گرفته است. پژوهش از دو بخش کیفی و کمّی تشکیل شده است که در بخش اول، عوامل اصلی و فرعی مدل از روش فراترکیب بدست آمد. در بخش دوم هم روابط بین عوامل اصلی از روش تحلیل اثرهای متقابل تعیین شد. روش: این پژوهش از نظر جهت گیری، کاربردی بوده و از نظر روش شناسی، یک مطالعه آمیخته است. همچنین پژوهش از نظر مبانی فلسفی، یک مطالعه پراگماتیستی (عمل گرایانه) بوده و از منظر هدف، یک پژوهش اکتشافی است. به علت استفاده از روش های کیفی و کمی در کنار هم، پژوهش از منظر روش شناختی یک مطالعه آمیخته بوده و بنیان فلسفی آن پراگماتیسم است. جامعه نظری پژوهش، خبرگان صنعت مواد غذایی بوده و نمونه گیری به طور عمده به صورت قضاوتی و هدفمند انجام شد. در روش نمونه گیری قضاوتی،انتخاب موارد و نمونه ها بر اساس تخصص خبرگان (بلوغ صنعت مواد غذایی و فناوری های نسل چهارم) صورت می گیرد. در این پژوهش از روش فراترکیب برای استخراج عوامل و از روش تحلیل تاثیر متقابل برای تعیین روابط بین عوامل اصلی به کارگیری شد.فراترکیب یک روش کیفی مبتنی بر مرور تحلیلی مقالات است که برای استخراج عوامل اصلی و فرعی مربوط به یک پدیده بکار می رود.روش تحلیل تاثیر متقابل مبتنی بر تحلیل ساختاری بوده و روابط بین عوامل موثر بر یک پدیده را بررسی و ارزیابی می کند. اعتبارسنجی مقاله ها توسط ابزار casp انجام شد. مقاله های به دست آمده به صورت گام به گام غربال شدند تا کیفی ترین مقاله ها برای مطالعه مشخص گردند. برای اخذ نظر خبرگان در مورد روابط بین عوامل پژوهش، از پرسشنامه های سنجش اثر به کارگیری شد. از خبرگان در خواست شد تا نظرات خود را در طیف چهارتایی از صفر تا 3 بیان کنند. همچنین برای سنجش روایی بخش فراترکیب، از ضریب محتوایی لاوشه و برای اندازه گیری پایایی کدگذاری ها، از ضریب کاپا استفاده شد. مقادیر روایی و پایایی در این پژوهش، مناسب بود.یافته ها: این پژوهش در دو گام انجام شد. در گام اول، عوامل موثر بر بلوغ سازمانی با روش مرور نظام مند پیشینه و روش فراترکیب استخراج شدند. خروجی، 6 عامل اصلی و 27 عامل فرعی بود. عوامل اصلی موثر بر بلوغ سازمانی عبارت بودند از: عوامل ساختاری، آموزش و یادگیری، عوامل فناورانه، عوامل مربوط به ماهیت حکمرانی، عوامل مربوط به نوآوری و عوامل مربوط به تصمیم گیری. برای مثال اجزای عوامل فناورانه عبارتند از: ماهیت سیستم های اطلاعاتی سازمان، زیرساخت های فناوری در سازمان، میزان بهره گیری از ماشین آلات و تجهیزات هوشمند در شرکت، سیستم مدیریت دانش در شرکت و میزان بهره گیری از پلتفرم های ابری در سازمان. همچنین اجزای عوامل مربوط به تصمیم گیری عبارتند از: حکمرانی فرهنگ تصمیمگیری دادهمحور، روشهای شناسایی و تحلیل ریسک درسازمان، روش های تصمیم گیری مدیران و کارشناسان در شرکت، روش های گردآوری و تحلیل داده های مربوط به مشتریان، روش هایگزارش دهی در سازمان و سبک ساختاردهی و حل مسئله در سازمان. در ادامه این عوامل با رویکرد تحلیل ساختاری تاثیر متقابل، مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتیجه های این روش نشان داد که عوامل تصمیم گیری، ساختاری و حکمرانی متغیرهای اثرگذار هستند. همچنین عوامل فناورانه و نوآورانه به عنوان متغیرهای اثرپذیر ارزیابی شدند.

presenting the maturity model of knowledge-based companies in the food industry with the approach of the fourth-generation industry with meta-synthesis and cross impact analysis

objective: organizational maturity refers to the level of development and capabilities of an organization in which the organization can manage its processes in a systematic and appropriate manner to achieve its strategic goals. the food industry is one of the vital industries for the health and well-being of society. the aim of the current research is to provide a model of factors affecting organizational maturity in knowledge-based companies of the food industry in iran with the approach of the fourth-generation industry. the fourth-generation industry has created a revolution in the decision-making processes of companies. technologies such as the internet of things, blockchain, and big data are mainly data-driven and use huge amounts of data for analysis. these technologies play an important role in intelligence, automation and integration of processes and decisions of organizations. many functional areas of organizations such as human resources and marketing have been affected by this technology. the research consists of two qualitative and quantitative parts, in the first part, the main and secondary factors of the model were obtained through metacomposition. in the second part, the relationships between the main factors were determined through cross impact analysis. method: the current research is applied in terms of orientation and is a mixed study in terms of methodology. also, the current research is a pragmatic study in terms of philosophical foundations and exploratory research in terms of the goal. due to the use of qualitative and quantitative methods together, the research is a mixed study from a methodological point of view, and its philosophical foundation is pragmatism. the theoretical population of the research is the experts of the food industry and the sampling was mainly done in a judgmental and purposeful way. in the judgmental sampling method, cases and samples are selected based on the expertise of experts (maturation of food industry and fourth generation technologies). in this research, the meta-synthesis method was used to extract factors and the cross-impact analysis was used to determine the relationships between the main factors. meta-synthesis is a qualitative method based on the analytical review of articles, which is used to extract the main and secondary factors related to a phenomenon. the cross impact analysis method is based on structural analysis and examines and evaluates the relationships between factors affecting a phenomenon. validation of articles was done by casp tool. the extracted articles were screened step by step to identify the most qualitative articles for study. in this research, meta-synthesis method was used to extract factors and cross impact analysis technique was used to determine the relationships between the main factors. in order to get experts' opinions about the relationships between the research factors, influence evaluation questionnaires were used. the experts were asked to express their opinions on a scale of 0 to 3. also, to measure the validity of the meta-synthesis part, the lawshe content coefficient was used, and the kappa coefficient was used to measure the reliability of the codings. validity and reliability values in this research were appropriate.