دفاع غیر نظامی و ارزیابی کار ویژه بسیج در پرتوآموزه‌های حقوق بین‌الملل بشر دوستانه

حقوق بشردوستانه به عنوان مقررات حاکم بر منازعات بین المللی و غیر بین‌المللی، حاصل تلاقی و توازن دو ملاحظه ذاتاً متضاد است: ملاحظات‌ نظامی از یک سو و مقتضیات بشردوستی از سوی دیگر. رسالت این حقوق، تامین رفتار انسانی و تعمیم آن از زمان صلح به دوران درگیری است. بر این اساس، اصل بر انجام اقدامات جنگی با رعایت ملاحظات و محددیتهای ناشی از اصل بشردوستی یا انسانیت است و تنها در برخی از موارد که ضرورت نظامی ایجاب کند (مشروط بر آنکه این امر متضمن نقض فاحش بنیادهای حقوق مذکور نباشد)، این اصل ممکن است استثنا پیدا کند. از آنجا که صِرف ایجاد مقرراتی برای حمایت از قربانیان درگیریها نمی‌تواند رهایی از آثار قهری جنگ را تضمین نماید، راهها و ساز و کارهایی تعبیه شده که «دفاع غیرنظامی» یکی از آنها‌ست. در این نوشتار، نهاد «دفاع غیرنظامی» در پرتو حقوق بشر دوستانه؛ یعنی مقررات حقوق ژنو 1949 و 1977، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته، سپس وضعیت قانونی و عملی واحدهای نیروی مقاومت بسیج سپاه از نظر بهره‌مندی از اوصاف حقوق بین‌المللی سازمان دفاع غیرنظامی، بررسی و ارزیابی شده است.