آمریکا و بحران نظام جهانی

دولت آمریکا که پس از جنگهای جهانی اول و دوم، از صحنه جنگ به دور مانده و در مقایسه با دولتهای اروپایی،‌ متحمل هزینه چندانی نشده بود، با اتکا به قدرت اقتصادی خویش و ورشکستگی و اضمحلال اقتصادی رقبا توانست با ایجاد رژیمهای بین‌المللی و نهادهای جهانی (اقتصادی و سیاسی‌) خود را به سطح یک ابرقدرت جهانی ارتقا دهد و به رهبری نظامی لیبرال دموکراسی نیز دست یافت. اما امروزه و پس از فراز و نشیبهای فراوان دولت آمریکا بدون پرداخت هزینه‌های لازم، و داشتن انتظار گزاف از جامعه جهانی برای پذیرش آمریکا به عنوان ابرقدرت برتر واحد به ایجاد بحرانهای عمیق و گسترده‌ای در نظام جهانی دامن زده و لذا واکنشهایی نیز در برابر خود برانگیخته است. افزون برآن،‌ آمریکا با نقض هنجارهای بین‌المللی و یا رد و انکار آنها به همه تلاشهای جامعه جهانی در جهت ایجاد صلح و ثبات و امنیت نسبی، پشت‌پا زده است و مهمتر آنکه با سیاست‌های جنگ‌طلبانه خویش و برغم مخالفتهای جدی افکار عمومی جهان،‌ ضمن تهدید دشمنان به توسل به زور، محیط بین‌المللی را به سوی هرج و مرج و جنگ و خشونت سوق داده است. مقاله حاضر با نگرش تحلیلی به فرایند نظام اقتصاد بین‌المللی پس از جنگ‌های جهانی اول و دوم، و همچنین در دوران جدید نقش آمریکا را در این گستره به ارزیابی کشانده و تحلیلهای متعاقب آن را نیز مطالعه کرده است.