معرفی و ارزیابی کتاب: تبار شناسی تهدیدات نرم اقتصادی علیه جمهوری اسلامی ایران

تهدید، مفهومی انتزاعی است که در هم تنیدگی عمیقی با مفهوم امنیت ملی دارد. تهدیدهای امنیت ملی را می‌بایست از تهدیدهای روزمره حاصل کارهای عادی زندگی در جوّ رقابت آمیز بین‌المللی تفکیک کرد. تعریف دقیق از تهدید به دلیل چند وجهی بودن و ارتباط آن با امنیت ملی، منافع ملی، اهداف و راهبرد، پیچیده و مشکل است.تهدید نرم عبارت است از هرگونه اقدام غیرخشونت‌آمیز که ارزشها و هنجارها را مورد هجوم قرار دهد و در حد نهایی، منجر به تغییر در الگوهای رفتاری و خلق الگوهای جدیدی شود که با الگوهای رفتاری نظام حاکم تعارض داشته باشد. اگر چه تهدید نرم نیز همانند تهدید سخت در ابعاد مختلفی می‌تواند شکل گیرد ، با وجود این ، تجلّی و نمود آن در ابعاد اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بیشتر است.همان طور که قبلاً بیان شد، مفهوم تهدید به واسطه انتزاعی بودنش ، همواره با میزانی از ابهام همراه است. پدیده‌ها (تهدید‌های نرم) در حال تکوین هستند و همه آنها در عرصه ذهنیت تولید می‌شوند. همچنین در فضای اجتماعی، به دلیل سیّالیت زیادی که پدیده‌ها دارند، تهدید‌ها در ابتدا چندان به صورت عینی ظهور و بروز ندارند. به عبارت دیگر؛ اگر چه شناخت پدیده‌ها معمولاً‌ پس از ظهور عینی شان مورد توجه خاص قرار می‌گیرند، اما موضوعات، قبل از مقطع ظهور عینی وجود دارند و تاثیر گذارند. اساساً تهدیدهای نرم دارای هویت نامحسوس و متحوّلند و چیزی به عنوان تهدید عینی وجود ندارد. شبکه روابط علّی در حوزه تهدیدهای نرم نیز پیچیده بوده و متغیّرهای واسط متعددی وجود دارد که جا برای مداخله را فراهم می کند. لذا کشف روابط در این مرحله ، بسیار مشکل و سخت است.تهدیدهای نرم، براندازی نرم، اقدامات غیر خشونت آمیز، انقلاب‌های رنگین و مخملی، انقلاب خاموش و جنگ نرم، واژگانی هستند که طی سال‌های اخیر فضای فکری اندیشمندان و صاحب نظران امور امنیت ملی را به خود مشغول نموده است. علی‌رغم تهدید جدی و آشکار شدن موارد بسیاری از این دست، متاسفانه اقدام بنیادینی در تولید نظریه‌های بومی در راستای شناخت ماهیت این نوع تهدید و راه‌های مقابله با آن صورت نگرفته است. این موضوع در بعد تهدیدهای نرم اقتصادی وضع نابسامان‌تری دارد. فقر منابع و نپرداختن مراکز علمی و پژوهشی کشور به این بعد از تهدیدها، می‌تواند منجر به غفلت راهبردی و ضربه‌پذیری از این ناحیه به انقلاب و کشور بشود.تهدید نرم اقتصادی به الگوی‌های رفتاری اقتصادی یا اقدامات اقتصادی غیر خشونت آمیزی گفته می‌شود که از سوی بازیگر یا بازیگرانی مشخص علیه بازیگر یا بازیگران مشخص دیگری از طریق اقناع یا القا به کار گرفته می‌شود و امنیت ملی آنان را با خطر مواجه می‌کند. دشواری درک تهدید نرم اقتصادی در مراحل اولیه و اهمیت زیاد آسیب پذیری‌های هر نظام به عنوان بستر ساز شکل گیری و تحقق تهدیدهای نرم از جمله ویژگی‌های آنان است.