انقلاب اسلامی ایران و ظهور نسل چهارم نظریه‌‌های انقلاب

جهان در ربع آخر قرن بیستم شاهد وقوع انقلاب‌هایی بوده است که از لحاظ علل، روند و برون‌دادهای انقلابی شباهت چندانی با انقلاب‌های پیشین نداشته‌‌اند. انقلاب اسلامی ایران، انقلاب‌های آمریکای لاتین و نیز انقلاب‌های اروپای شرقی، تحلیل‌های نظری گسترده‌ای را که در باب جامعه شناسی انقلاب صورت گرفته بود، منسوخ کردند. تا پیش از وقوع این دسته از انقلاب‌های متفاوت بیشتر نویسندگان در باره انقلاب بر انقلاب‌هایی مانند انقلاب انگلستان(1640)، انقلاب فرانسه(1789)، انقلاب روسیه(1917) و انقلاب چین(1949) تمرکز کرده و عمدتاً براساس داده‌‌های این انقلاب‌ها به تیوری‌‌پردازی پرداختند که نتیجه آن سه نسل متفاوت از نظریه‌‌های انقلاب بود. اما رخ‌دادهای انقلابی دهه‌‌های پایانی قرن بیستم و ازجمله انقلاب اسلامی ایران به گفته برخی از برجسته‌‌ترین صاحب‌نظران پدیده انقلاب، منشا گذار تیوریک به سوی نسل چهارم نظریه‌‌های انقلاب گردیده‌اند. ما در این مقاله تلاش می‌‌کنیم تا ضمن بررسی اجمالی سیر نظریه‌‌های انقلاب از نسل اول تا چهارم، به بررسی نقش و جایگاه انقلاب اسلامی ایران در تحول مباحث انقلاب و گذار از نسل سوم به نسل چهارم نظریه‌‌های انقلاب بپردازیم.