مقایسه جایگاه ایران با کشورهای منطقه غرب آسیا از جهت مشارکت در حکمرانی اقتصادی بین المللی

منظور از حکمرانی اقتصادی بین الملل مجموعه ای از روش های متنوع فردی و نهادی، عمومی و خصوصی است که منافع و انگیزه های متضاد و متنوع را با هم جمع و سازگار کرده و یک اقدام مشارکتی اتفاق می افتد. حاکمیت جهانی شامل نهادها و رژیم های رسمی برای تحقق اجماع نظر است، هم چنانکه در برگیرنده ترتیبات غیررسمی است که افراد یا با آنها موافقند یا از طریق آنها منافع خود را دنبال می کنند. حکمرانی اقتصاد بین الملل را در سطح منطقه ای نیز می توان مورد بررسی قرار داد. در این شرایط کشورهای مختلف در یک منطقه جغرافیایی سعی می کنند با تاثیرگذاری بر جریانات اقتصادی بی المللی برای تامین بیشتر منافع خود بهره گیرند. پنج گروه بازیگر اصلی در حوزه حکمرانی اقتصادی جهانی شامل دولتملت ها، شرکت های چندملیتی، نهادهای رسمی اقتصاد جهانی، نهادهای منطقه ای و غیررسمی اقتصاد جهانی، و در نهایت مردم وسازمان های مردم نهاد قابل شناسایی است. تا کنون در ادبیات اقتصاد بین الملل، مفهوم حکمرانی اقتصادی بین المللی بیشتر مورد توصیف محققین قرار گرفته است. در این پژوهش تلاش شده است این مفهوم کیفی، کمی و سنجش پذیر گردد. بدین منظور با روش تحلیل سلسله مراتبی فازی و با شناسایی 32 معیار و زیرمعیار وزن های نسبی هر یک مشخص و پس از مشخص شدن مقادیر، عدد متناظر با نقش آفرینی هر کشور در حکمرانی اقتصادی بین المللی بدست می آید. این عدد مانند شاخص توسعه انسانی کاربرد رتبه بندی دارد. بر اساس این رتبه بندی، حکمرانی اقتصادی بین المللی در منطقه خاورمیانه کاملا مشارکتی است و هیچ کشوری به تنهایی سهم قابل توجه و جایگاه رهبری اقتصادی را به خود اختصاص نداده است. در رقابت بین کشورها، کشور عربستان سعودی در منطقه بالاترین رتبه را در بهره گیری از بازیگران حکمرانی اقتصادی داشته و در نتیجه بیشترین نقش را در حکمرانی اقتصادی ایفا کرده است. جمهوری اسلامی ایران نیز در این رتبه کاملا در میانه جدول قرار گرفته است و رتبه هشتم را به خود اختصاص داده است.

Comparing Iran’s position with the countries of the West Asian region in terms of participation in international economic governance

International economic governance refers to a set of diverse individual and institutional, public and private methods that bring together conflicting interests and motivations and a participatory action takes place. Global sovereignty includes formal institutions and regimes to achieve consensus, as well as informal arrangements by which individuals either agree or pursue their own interests. The governance of the international economy at the regional level can also be examined. In this situation, different countries in a geographical area try to take advantage of international economic flows to further their interests. The five main actors in global economic governance include nationstates, multinational corporations, formal global economic institutions, regional and informal global economic institutions, and ultimately identifiable people and nongovernmental organizations. So far in the international economic literature, the concept of international economic governance has been further described by researchers. In this research, an attempt has been made to make this concept qualitative, quantitative and measurable. For this purpose, by fuzzy hierarchical analysis method and by identifying 32 criteria and subcriteria, the relative weights of each are determined and after determining the values, the number corresponding to the role of each country in international economic governance is obtained. This number is used as a ranking like the Human Development Index. According to this ranking, international economic governance in the Middle East is fully participatory, and no country alone has a significant share and position of economic leadership. In the competition between the countries, Saudi Arabia has the highest rank in the region in benefiting from the actors of economic governance and as a result has played the most important role in economic governance. The Islamic Republic of Iran is also in the middle of the table in this rank and is ranked eighth.