پهنه بندی سکونتگاه های غیر رسمی و محلات نابسامان شهری (مطالعه موردی: شهر بناب)

اسکان غیر رسمی با گسترش روز افزون در فضای شهری ایران موجب پیدایش، تکوین و همچنین گسترش تضاد و ناسازگاری در روح وکالبد شهرها شده است.این پدیده با ایجاد شرایط ناهنجار زیستی ،شاخص های نازل توسعه یافتگی و تحمیل پهنه هایی ناهمسان بر شهرها، نه تنها تخصیص عادلانه منابع و خدمات رادر راستای عدالت اجتماعی زیر سیوال برده است؛بلکه حیات شهری را جهت رسیدن به توسعه پایدار به چالش کشیده است. عامل زایش این پدیده را می توان روابط نابرابر سیاسی- اقتصادی در سطح جهانی، ضعف برنامه های ملی در سطح میانی و ضعف برنامه ریزی شهری در سطح دانست. با توجه به این که هر نوع برنامه ریزی و طراحی شهری فرع بر معرفت و شناخت جامع محتوایی-کالبدی، علمی- عملی از سیستم شهری، زیر سیستم ها و سیستم های فرادستی شهرمورد مطالعه بارویکردی نسبیت گرایانه در بعد مکان و زمان می باشد؛لذا شناخت پهنه ها و گونه های اسکان غیر رسمی بر اساس انواع شاخص های کالبدی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیربنایی و برخورداری ضرورت می یابد. در پژوهش حاضر این مهم با استفاده از تکنیک توسعه یافتگی موریس وتکنیک سلسله مراتبی انجام گرفته است. لذا میزان توسعه یافتگی پهنه ها و محلات شهر بناب با توجه به شاخص های اقتصادی،کالبدی، برخورداری، اجتماعی تعیین می گردد. یافته های تحقیق نشان می دهد که گسستی آشکار به لحاظ شاخص های کالبدی، اقتصادی، اجتماعی، برخورداری بین محلات مختلف شهر بناب وجود دارد و در نتیجه شاهد توزیع ناعادلانه خدمات و منابع در سطح محلات می باشیم. درنهایت با تکیه بر نتایج حاصل از مدل توسعه یافتگی موریس و سلسله مراتبی، به پهنه بندی یا محله بندی اسکان غیر رسمی درشهر میانه اندام بناب با توجه به میزان عدم توسعه یافتگی محلات شهری پرداخته شده است.در نهایت بر اساس این محله بندی ونیز شناخت حاصل از مطالعات و بررسی های تحقیق پیشنهادها و اولویت بندی های برنامه ریزی شهری محله محور در محلات نابسامان و مساله دار ارایه گردیده است.