سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و نقش آن در مکان یابی مناطق مخاطره آمیز شهری جهت استفاده در مدیریت بحران (مطالعه موردی: منطقه 8 شهرداری تبریز)

امروزه با توجه به روند رو به رشد جمعیت و تراکم جمعیتی مناطق شهری کشورهای در حال توسعه علی‌‌الخصوص در شهرهای پر جمعیت و مستعد از نظر لرزه‌خیزی، لزوم نگرشی همه جانبه و فراگیر به ‌حوادث طبیعی و فجایع ناشی از بروز آن ها بیش از پیش جلوه نموده-است. شهر تاریخی تبریز به خاطر نزدیکی به گسل های راستلغز فعال یکی از شهرهای زلزله خیز ایران به شمار می آید. در این بین شهرداری منطقه 8 تبریز که به عنوان شهرداری تاریخی و-فرهنگی شهر تبریز شناخته می شود، دارای اماکن تاریخی با ارزش، بافتی فرسوده، ترافیک-سنگین و تراکم جمعیت بالا است که اهمیت مطالعه و پژوهش را در زمینه مدیریت بحران بیش تر می کند. در پژوهش حاضر جهت مدیریت صحیح بحران در منطقه قدیمی 8 تبریز، با بهره-گیری از مدل شاخص همپوشانی وزنی در محیط gis، اقدام به تفکیک سطوح خطرپذیر منطقه گردید. لایه های مورد استفاده در این مدل شامل فاصله از گسل، کیفیت ابنیه، تراکم جمعیت، نردیکی به معابر، نزدیکی به فضاهای باز، درمانی، ایستگاه آتش نشانی، اماکن نظامی و انتظامی، پمپ بنزین و همچنین توپوگرافی محدوده مورد مطالعه می باشد. نتایج حاصل از خروجی مدل نشان می دهد که تنها 94/13% درصد از محدوده مورد مطالعه دارای وضعیت-مطلوب تا بسیار مطلوب می باشد. 37/47% درصد از محدوده نیز در وضعیت متوسط از لحاظ خطرپذیری در مواقع بحرانی قرار دارد. 69/38% درصد از محدوده مورد مطالعه نیز در شرایط نامطلوب تا بسیار نامطلوب قرار دارد که این امر لزوم برنامه ریزی دقیق و اصولی را در مراحل قبل، حین و بعد از وقوع بحران از طرف مسیولین این منطقه طلب می کند.