تحلیل عوامل موثر بر نابرابری در نقاط شهری استان های ایران

اهداف مقاله ی حاضر، رتبه‌بندی، تعیین سطوح توسعه در سال 1385 و تحلیل علل و عوامل نابرابری در نقاط شهری استان‌های ایران با استفاده از 54 شاخص در بخش‌های بهداشتی و درمانی، فرهنگی و آموزشی، اقتصادی، زیربنایی و مسکن، ورزشی و تلفیقی از شاخص‌های مورد مطالعه می باشد. روش پژوهش مقاله «توصیفی- تحلیلی» است. ابتدا با استفاده از روش تحلیل عاملی درجه‌ی توسعه‌یافتگی نواحی محاسبه و رتبه‌ی هر یک از نواحی در شاخص‌های بخش‌های مورد مطالعه مشخص شد. سپس با استفاده از روش تحلیل خوشه‌ای، نقاط شهری استان‌های ایران در سه سطح توسعه‌یافته، نیمه توسعه‌یافته و محروم طبقه‌بندی شده‌اند. با بهره‌گیری از ضریب پراکندگی، روند و شکاف نابرابری‌ میان نقاط شهری استان های ایران مشخص شده است.با بررسی علل و عوامل ذکر شده در مقاله، روشن می‌شود که عوامل مختلف در تکوین نابرابری در ایران سهیم هستند و هیچکدام از عوامل به تنهایی نمی‌تواند توجیه کننده‌ی عقب‌ماندگی و نابرابری میان نواحی باشد؛ زیرا نابرابری عنصر پیچیده‌ای است که مجموعه‌ای از عوامل منجر به ظهور آن می‌شود. به هر حال، نتایج بررسی حاضر، حاکی از آن است که عوامل اقتصاد سیاسی و نظام برنامه‌ریزی و سیاست‌های کلان نقش بیشتری نسبت به سایر عوامل در تکوین و تشدید نابرابری در نقاط شهری استان‌های ایران داشته‌اند.