تحلیل فضایی و سطح‌بندی شاخص های توسعه خدمات بهداشتی- درمانی با استفاده از تحلیل عاملی و تکنیک خوشه‌ای (مطالعه موردی: شهرستان های استان گیلان)

برنامه‌ریزی منطقه ای با هدف توسعه و کاهش نابرابری، از موضوعات مهم در کشورهای در حال توسعه محسوب می شود، لازمه ی برنامه ریزی منطقه ای، شناسایی جایگاه مناطق نسبت به یکدیگر به لحاظ توسعه است. کاهش نابرابری در بهره مندی از منابع، دست آوردها و امکانات جامعه، یکی از مهم ترین معیارهای اساسی توسعه به شمار می آید. خدمات بهداشت و درمان یکی از ارکان اصلی توسعه محسوب می شوند و ارایه خدمات بهداشت و درمان در مناطق مختلف باعث کاهش فقر می شود، لذا شرایط را جهت تربیت و رشد سرمایه انسانی و توسعه اقتصادی و اجتماعی در مناطق مختلف کشور را فراهم می نماید. پژوهش حاضر با بهره گیری از دو تکنیک تحلیل عاملی و تحلیل خوشه ای و استفاده از 26 شاخص بهداشتی به تحلیل و سطح بندی شاخص های بهداشتی- درمانی شهرستان های استان گیلان می پردازد. رویکرد حاکم بر این پژوهش توصیفی– تحلیلی و از نوع کاربردی می باشد. یافته های پژوهش نشان می دهد شاخص های بهداشت و درمان در استان گیلان به صورت متوازن توزیع نشده و اختلاف فاحشی بین شهرستان های استان از نظر توسعه ی خدمات بهداشتی ملاحظه می شود. نتیجه به کارگیری تکنیک تحلیل عاملی، شهرستان ها را در 5 سطح بسیار برخوردار، برخوردار، متوسط، محروم و بسیار محروم قرار داده که شهرستان های لاهیجان و لنگرود به ترتیب در بالاترین و پایین ترین سطح قرار گرفته اند. با استفاده از تکنیک تحلیل خوشه ای و ترسیم نمودار دندروگرام، شهرستان های استان در 5 گروه همگن طبقه بندی شده‌اند. در پایان نیز پیشنهاداتی جهت بهبود وضعیت نواحی محروم ارایه گردیده است.