ارزیابی تاثیر مهاجرت‌های روستاشهری بر تغییرات کاربری اراضی در کلان‌شهرهای ایران (نمونه موردی:کلان‌شهر تبریز)

کلان‌شهرها به جهت برخورداری از کارکردهای بسیار متعدد دارای روابط و پیوندهای قوی با نواحی پیرامونی و بالاخص روستاهای حوزه نفوذ بوده و این ارتباط تاثیرات عمیقی در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و حتی کالبدی روستاها برجا می‌گذارد. انباشتگی اقتصادی شهرها ناشی از روابط اقتصادی شهر و روستا مزایایی را برای جذب اشتغال روستایی و کار خارج از روستا فراهم کرده و باعث شکل‌گیری مهاجرت‌های روستاشهری می‌شود.کلان‌شهر تبریز، در دوره‌های تاریخی متعدد، نقش فراملی قوی را از اروپای شرقی تا آسیای جنوبی و میانه بر عهده داشته است که نشان‌دهنده نقش انکارناپذیر آن در بر عهده گرفتن برخی کارکردهای تخصصی قوی برای ایفای این وظیفه است. این ارتباط متقابل و دوسویه بین کلان‌شهر تبریز و حوزه نفوذ آن از طرفی به گسترش کالبدی بیش ‌از پیش شهر و تبدیل آن به کلان‌شهری ملی و از طرفی دیگر به گسترش کالبدی روستاهای اطراف و تغییرات کاربری وسیع در این روستاها به همراه تغییرات وسیع جمعیتی، اقتصادی، فرهنگی و... می‌شود که این مسئله موضوع اصلی این تحقیق را شامل می‌شود و هدف اصلی آن پایش و ارزیابی نقش گسترش کلان‌شهر تبریز در اثر مهاجرت‌های روستاشهری و تاثیر آن بر تغییرات کالبدی بخصوص تغییرات کاربری اراضی شهری است. این تحقیق از نظر هدف جز تحقیقات کاربردی و ازنظر روش جز تحقیقات توصیفی است. فرایند کار مبتنی بر استفاده از پرسشنامه و تحلیل گویه‎ها است. جهت نیل به اهداف تحقیق از آزمون‌های آماری آلفای کرومباخ، کلمگرفاسمیرینف، تی استیودنت و رگرسیون چند متغیره استفاده ‌شده است. نتایج نشان می‌دهد ارتباط قوی بین شاخص‌های مهاجرت و تغییرات کاربری اراضی شهر تبریز وجود دارد چنانچه بیش از 85 درصد تغییرات کاربری اراضی توسط متغیرهای مهاجرت پیش‌بینی می‌شود.

Evaluation of the impact of urbanrural migrations on land use changes in metropolitan cities (A Case study of Tabriz Metropolis)

With their many functions, metropolitan cities have strong relationships with the peripheral areas and especially the villages of the penetration zone, and this has a profound impact on the economic, social, cultural, and even physical aspects of the villages. Economic growth of cities is due to their economic relations. The city and the countryside have the advantages of attracting rural employment, creating outofvillage job opportunities and ruralurban migration. The metropolis of Tabriz, in various historical periods, has played a strong transnational role from Eastern Europe to South and Central Asia, which shows its undeniable role in taking on some strong professional functions to perform this task. This interconnection between the metropolitan city of Tabriz and its sphere of influence, on one hand, extends the physical development of the city to its national metropolis, and on the other hand, the physical development of the surrounding villages and extensive user changes in these villages, along with widespread demographic, economic and cultural changes will be obtained. This issue is the main subject of the present research and its main objective is to monitor and evaluate the role of the expansion of the metropolitan city of Tabriz by urbanrural migrations and its impact on physical changes, in particular, land use changes in the urban areas. This study concerning its purpose is a descriptive one and as the methodology is considered is an applied research which has been developed based on the questionnaires used in the study and analyzing its items. To achieve the objectives of the study, we used the Cronbach, KolmogorovSmirnov, TStudent and multivariate regression tests. The results show strong correlation between migration and change indicators if more than 85% of land use variations are expected by the migratory variables.