بررسی رابطه بین رشد، اشتغال و صادرات در بخش کشاورزی ایران

هدف از این پژوهش، بررسی رابطه بین سه متغیر رشد اقتصادی، صادرات و اشتغال در بخش کشاورزی ایران است. برای این منظور از آمار سری‌زمانی 90-1346 استفاده شده است. رابطه همزمان سه متغیر یاد شده موجب انتخاب سیستم معادلات همزمان و برآوردگر3sls شد. نتایج به‌دست آمده نشانگر، تاثیرپذیری رشد بخش کشاورزی از رشد اشتغال و بهره‌وری عامل‌های تولید و سرمایه می باشد. بر پایه نتایج به‌دست آمده یک درصد افزایش در رشد اشتغال، سرمایه و بهره‌وری به ترتیب موجب 3/0، 34/0 و 58/0 درصد رشد در تولید کشاورزی می شود. در تابع رشد اشتغال هیچکدام از متغیرهای رشد کشاورزی و دستمزد واقعی این بخش اثر معناداری نشان ندادند. در مقابل سرمایه و صادرات تاثیر معنی‌دار و مثبت بر اشتغال کشاورزی دارد. یک درصد رشد در سرمایه موجب 1/0 درصد در رشد اشتغال می شود. یک درصد رشد در صادرات کشاورزی می‌تواند 04/0 درصد اشتغال را افزایش دهد. در تابع صادرات کشاورزی اغلب متغیرها رابطه معنی‌داری را نشان ندادند که با توجه به انتخاب متغیرهای پیشنهادی در نظریات اقتصادی، می‌توان برون‌زا بودن صادرات کشاورزی ایران را پیش‌بینی کرد.بر پایه نتایج به‌دست آمده برای بالا بردن رشد ارزش‌افزوده کشاورزی، تمرکز بر رشد بهره وری به عنوان مهم‌ترین راهکار به‌شمار می‌آید. این رشد می‌تواند با آموزش تولیدکنندگان و ترویج فناوری جدید به‌دست آید. عدم وجود رابطه علّی از رشد تولید به رشد صادرات نشان می دهد برای اجرایی کردن قابلیت صادرات کشاورزی کشور، راهکارهای بازاریابی اهمیت بیشتری نسبت به راهکارهای تولیدی دارد.