تحلیل کارایی قیمتی در سطح‌های بازار رقم‌های گیلاس (مطالعه موردی شهرستان ارومیه)

کشور ایران ازجمله سه کشور برتر تولیدکننده گیلاس در جهان، نقش تعیین‌کننده‌ای در فرایند تشکیل قیمت این محصول در بازار جهانی دارد. ازآنجایی‌که چگونگی انتقال قیمت محصول‌های کشاورزی و تغییر‌های ‌آن‌ها ازجمله مهم‌ترین شاخص‌های سنجش عملکرد بازار و تخصیص منبع‌ها در اقتصاد به شمار می‌رود،این تحقیق به بررسی چگونگی انتقال قیمت محصول گیلاس در سطح‌های عمده‌فروشی-خرده‌فروشی (اطلاعات هفتگی دوره زمانی 86 تا 97) در سطح کشور ایران پرداخته است. همچنین نظر به توان بالقوه( پتانسیل )‌ بالای شهرستان ارومیه در زمینه تولید و صادرات این محصول، انتقال قیمت بین رقم‌های گیلاس تک‌دانه و خوشه‌ای (داده‌های مرکب دوره زمانی 93 تا 97) این شهرستان نیز مورد بررسی ‌و ارزیابی قرار گرفته و همانند سطح‌های عمده-خرده‌فروشی گیلاس به منظور دستیابی به نتایج مورد نظر از الگوی تصحیح خطا با رویکرد انگل-گرنجر و بسته نرم‌افزاری شازم استفاده شد. نتایج نشان داد که در سطح‌های عمده‌فروشی-خرده‌فروشی گیلاس در سطح کشور انتقال قیمت هم در کوتاه‌مدت و هم در بلندمدت نامتقارن بوده است. ازاین‌رو پیشنهاد می‌شود که سیاست‌گذاری‌های مبتنی بر تنظیم بازار در دوره‌های افزایش و کاهش قیمت‌ها یکسان برنامه‌ریزی نشوند. به عبارتی در دوره‌های افزایش و کاهش قیمت‌ها انتخاب اثرگذاری ابزارهای سیاستی باید مبتنی بر توجه به این عدم تقارن در بلندمدت باشد. در مورد انتقال قیمت گیلاس در سط‌ح‌های رقم‌های خوشه‌ای-تک‌دانه نیز در کوتاه‌مدت انتقال قیمت متقارن ولی در بلندمدت نامتقارن بوده است. به عبارتی تعدیل‌های کاهشی قیمت از گیلاس خوشه‌ای به گیلاس تک‌دانه سریع‌تر از تعدیل‌های افزایشی آن انتقال می‌یابند. بر این مبنی می‌توان به این جمع‌بندی و پیشنهاد رسید که در کوتاه مدت برنامه‌ریزی سیاست‌گذاری‌های مبتنی بر تنظیم بازار در دوره‌های افزایش و کاهش قیمت‌های گیلاس خوشه‌ای منجر به نتایج یکسانی در بازار گیلاس تک‌دانه شده و لذا نیازی به سیاست‌گذاری متفاوت برای تنظیم قیمت‌ها در دو بازار گیلاس تک‌دانه و خوشه‌ای نخواهد بود.

analysis of price efficiency in market levels of cherry cultivars (a case study of urmia county)

introduction as one of the top three cherry producing countries in the world, iran has a decisive role in the price formation process of this product in the world market. since how the price transmission of agricultural products and their changes are considered as one of the most important indicators for measuring the performance of the market and the allocation of resources in the economy, the present study investigates the price transmission of cherry product at the wholesale-retail levels (weekly data from the period of 1386 to 1397) in iran. in this study, considering the high potential of urmia county in the field of production and export of this product, the price transmission between takdaneh and khoshei cherry varieties (composite data from the period 1393 to 1397) of this county also has been investigated. and similar to wholesale-retail levels of cherries, in order to achieve the desired results, the error correction model with engel-granger approach was used.