کاهش ضایعات محصول‌های کشاورزی؛ راهبرد بهینه‌ی ارتقاء امنیت غذایی

سلامت و امنیت غذایی یک کشور وابسته به تولیدهای بخش کشاورزی است و هر اختلالی در روند تولیدهای این بخش می‎تواند امنیت غذایی خانوارها را تهدید کند. در میان چالش‌های اثرگذار بر بخش کشاورزی، تغییرهای اقلیم به دلیل تاثیر مستقیم بر عملکرد محصول‌ها و نیز منابع آب، دارای اهمیتی دو چندان است. این در حالی است که در دهه‌های آتی، تغییرهای اقلیم پدیده‌ای مشهود در اغلب منطقه‌های خشک و نیمه‌خشک همچون ایران خواهد بود. از این رو با توجه به اهمیت تامین غذا در فرآیند توسعه‌ اقتصادی، بررسی پیامدهای رفاهی پدیده‌ تغییر اقلیم و نیز ارائه‌‌ی راهکارهای سازگاری با آن ضروری است. بر این اساس، این پژوهش با هدف ارزیابی راهبرد مدیریتی کاهش ضایعات محصول‌های کشاورزی برای رویارویی با پیامدهای تغییرهای اقلیم بر امنیت غذایی خانوارهای کشاورز دشت همدان- بهار طرح‌ریزی شد. نتایج نشان داد که با در نظر گرفتن رویکردی میانه در پیش‌بینی تغییرهای اقلیم منطقه، همگام با افزایش برداشت از منابع آب زیرزمینی به میزان 25 درصد، افزایش میانگین قیمت محصول‌های کشاورزی به میزان 39 درصد و کاهش 13 درصدی تولیدهای کشاورزی در دوره‌ برنامه‌ریزی 20 ساله‌ی تحقیق نسبت به سال پایه‌ 97-1396، ارزش حال درآمد خالص تولیدکنندگان در بخش کشاورزی منطقه به میزان 22 درصد کاهش و شاخص سوء تغذیه به میزان 47 درصد افزایش خواهد یافت که اتخاذ راهبرد مدیریتی یادشده، بهبود شرایط ناامنی غذایی دشت به میزان 25 درصد را در پی خواهد داشت.

reducing the waste of agricultural products; an optimal strategy to improve food security

introduction the various pillars of food security are affected by climate change. because food production depends on the availability of water resources, these resources are also affected by climatic conditions. also, the optimal yield of crops occurs in a certain range of climatic variables, so climate change can change this optimal range. these conditions overshadow the change in the supply and price of crops and, consequently, the change in the profitability of production in the agricultural sector. therefore, different forms of food security would change with physical and economic access to food. according to this approach, in the present study, in addition to estimating the effects of climate change on the undernourishment index among farmer households in hamedan-bahar plain, the effectiveness of reducing agricultural waste in the early stages of production until harvest was investigated as a management strategy. methods in this study, the dynamic, positive mathematical programming approach in endogenous price conditions was used. the experimental model, consisting of 18 crops and two types of irrigation technologies, was developed based on the information of 2018 as the base year and in a 20-year planning horizon. this model's objective function is maximizing the present value of net farm income. resource constraints used in the experimental model include water, land, capital, labor, and chemical fertilizers, with chemical fertilizer restrictions repeated for each nitrogen, phosphate, and potash fertilizers. finally, the gams software package and conopt3 algorithm were used for data analysis. in the meteorological dimension of the model, the climatic measurement of rainfall was studied in the form of ssp climatic scenarios. accordingly, the rate of evapotranspiration of crops and, consequently, the production and yield of crops in the region due to climate change were estimated and integrated into the pmp model. each of these relationships is responsible for providing some of the information needed in the experimental research model. finally, the dynamic endogenous price optimization framework was estimated as a unit pattern. after evaluating the changes in the crop pattern in the face of climate change, the undernourishment index was calculated in the climate scenarios and in the base year. in the final stage of the research, management strategy was evaluated in the agricultural sector of the hamadan-bahar plain to reduce the negative effects of climate change on the undernourishment index.