اثرگذاری های اقتصادی و رفاهی سرمایه‌گذاری درآمد‌های نفتی در بخش کشاورزی: رهیافت الگوی تعادل عمومی محاسبه‌پذیر پویای بازگشتی

با توجه به اثرگذاری های نامطلوب وابستگی به درآمدهای نفت و گاز در ایران، لزوم توجه به مدیریت اقتصادی منبع های درآمدی نفت و گاز از طریق صندوق توسعه ملی ضروری به نظر می رسد. در این بررسی، به ارزیابی اثرگذاری های ذخیره درآمد نفتی در صندوق توسعه ملی و سرمایه گذاری از منبع های درآمدی این صندوق در بخش های اقتصادی جهت نیل به هدف های قانون برنامه پنجم توسعه، با استفاده از رهیافت الگوی تعادل عمومی محاسبه پذیر پویای بازگشتی، پرداخته شده است. در این راستا، تغییرپذیری های در شاخص تولید، مصرف و سطح قیمت ها در بخش کشاورزی و متغیرهای کلان اقتصادی از جمله تولید ناخالص داخلی، سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، شاخص قیمت مصرف‌کننده و رفاه خانوارها برای محصول ها و فرآورده های بخش کشاورزی در قالب پیش فرض های مختلف ذخیره درآمدهای نفتی در صندوق توسعه ملی و عدم سرمایه گذاری یا سرمایه گذاری در بخش های مختلف اقتصادی ارزیابی شد. نتایج نشان داد که بهبود بهره‌وری بخش کشاورزی از طریق سرمایه‌گذاری درآمدی نفتی، قادر نیست وضعیت تولید این بخش را بهبود دهد. همچنین، با ذخیره سازی 20 درصد درآمدهای نفتی در صندوق توسعه ملی بنابر قانون برنامه پنجم توسعه و سپس سرمایه گذاری 30 درصد از منابع درآمدی صندوق در همه بخش‌ها می توان رشد اقتصادی مطلوب، بهبود تولیدهای کشاورزی و افزایش رفاه خانوارها را تحقق بخشید. بر این مبنا، با سرمایه‌گذاری 30 درصدی منبع های صندوق در همه بخش‌های اقتصاد، میزان تولید و مصرف خانوارها از بخش کشاورزی به ترتیب 0.5 و 30 درصد افزایش و سطح عمومی قیمت‌ها 1.7 درصد کاهش می‌یابد. این در حالی است که با سرمایه‌گذاری منبع های صندوق در بخش کشاورزی،  تولید و مصرف خانوارها به ترتیب به میزان 6.4 و 4.2 درصد کاهش می‌یابد. افزون بر این، بیشترین کاهش رفاه مصرف‌کنندگان در شرایط ذخیره درآمدها در صندوق توسعه ملی و نبود زمینه های تخصیص سرمایه‌گذاری از منبع های صندوق رخ می‌دهد. بنابراین، دولت می بایستی از تخصیص سهم زیادی از درآمدهای نفتی به هزینه های جاری پرهیز و سرمایه‌گذاری این درآمدها در جهت بهبود بهره‌وری بخش‌های اقتصادی به ویژه بخش کشاورزی به منظور دستیابی به رشد اقتصادی و افزایش رفاه خانوارها را در دستور کار قرار دهد.

economic and welfare impacts of oil revenue investment in agricultural sector: application of a recursive dynamic computable general equilibrium model

introduction: oil revenues have a large share in iran's budget. considering the adverse effects of dependence on oil and gas revenues in iran, it seems necessary to pay attention to the economic management of oil and gas revenue sources through the national development fund (ndf). the foreign exchange reserve fund was formed with the purpose of funding and investing oil revenues in productive activities. however, despite the massive injection of oil revenues into the countries budget during different periods, different governments have not been very successful in creating the infrastructure needed for the country's economic development. based on this, in the current study, the effects of the allocation of oil revenues for investment or its storage in the national development fund (with an emphasis on the agricultural sector), as opposed to allocation to current expenditures, in the presence or absence of knowledge spillover, under 3 different scenarios were evaluated in order to achieve the goals of the fifth development plan law on the production of economic sectors and the welfare of households.materials and methods: in the present study, the simulation of the economic effects of the allocation of oil revenues was done by using the dynamic recursive computable general equilibrium model. in this regard, the latest social accounting matrix (sam) of 2013, compiled and published by the research center of the islamic council, has been used. this matrix includes 10 sectors, including agriculture, crude oil and gas, petroleum products, food industries, mines, metal industries, industrial products, chemical products, transportation and other sectors. the solution of the recursive dynamic computable general equilibrium model was done in the form of gams software and with the conopt4 solution method. for the calibration of the model, the basic values for the elasticities of the transition and armington functions, the parameters of these functions, as well as the annual growth rate should be considered. then the model was solved for the base year and calibrated by comparing the values of macro variables obtained through the model with the base year values of the model.