ارزیابی رفتار انتقال قیمت نهاده‌ها در بازار برخی محصول‌های کشاورزی

از جمله چالش‌های اصلی و مهم بخش کشاورزی ایران، نوسان‌های قیمت محصول‌های کشاورزی است که نقش پررنگی را در اقتصاد ایفا می‌کند. با توجه به اهمیت نهاده‌ها در بازار قیمت محصول‌های کشاورزی، هدف اصلی این پژوهش بررسی تجربی انتقال قیمت بازار نهاده‌های کشاورزی بر قیمت برخی محصول‌های کشاورزی (گوجه‌فرنگی، سیب‌زمینی و پیاز) با استفاده از الگوی خود توضیح مارکوف-سوئیچینگ و داده های فصلی در سال‌های 1397-1370 می‌باشد. در آغاز با بررسی آزمون bds، الگوی استخراج شده از روش مارکوف-سوئیچینگ نسبت به مدل خطی مناسب‌تر نشان داده شد. نتایج مدل مارکوف-سوئیچینگ نشان داد شاخص قیمت محصول‌ها به دو رژیم نرخ رشد قیمتی پایین و بالا طبقه بندی شده است و قیمت نهاده‌های بذر، کود شیمیایی و سم‌های شیمیایی در دو رژیم بر روی قیمت محصول‌های گوجه‌فرنگی، سیب‌زمینی و پیاز تاثیرگذارند. نتایج براورد مدل بیانگر وجود تفاوت معناداری میان ضریب‌ متغیرهای هر رژیم بود که این مهم نشانه‌ای از نامتقارن بودن انتقال قیمت نهاده‌ها به بازار قیمت محصول‌های منتخب است. همچنین احتمال پایداری رژیم دوم برای هر سه محصول بالاتر براورد شده است. از این رو، برمبنای نامتقارن بودن انتقال قیمت در این بازار، توصیه مهم سیاستی این پژوهش آن است که سیاستگذاران اقتصادی به منظور ایجاد ثبات قیمت، بایستی به ساماندهی بازار تقاضای نهاده‌ها و سیاست‌های تثبیت قیمت در بازار نهاده‌های کود شیمیایی، سم و بذر و نظارت بیشتر سازمان‌های ذیربط بر سیاست‌های واردات نهاده‌های کشاورزی و چگونگی عرضه و توزیع آن‌ها توجه ویژه‌ای داشته باشند و نبود تقارن در قیمت بازار محصول‌های کشاورزی مورد بررسی را در سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌های خود مدنظر قرار دهند.

study on price transmission of inputs in the market of some agricultural commodities

the main purpose of this study is to examine the transfer price of agricultural inputs to the prices of some agricultural commodities (tomatoes, potatoes, and onions) using markov-switching model and quarterly data in the years 1991-2018. the results of bds test showed the markov-switching model is more suitable than the linear model. also, it showed the price index of agricultural commodities are classified into two regimes called low price growth rate regime and high price growth rates regime. the main results showed that there is a significant difference between the coefficients of variables of each regime, which is important sign that the mechanism of transfer price of input to the selected agricultural commodities price is asymmetric. the prices of seeds, fertilizers, and pesticides have impacted agricultural commodities price. also, for all three product the probability of stability in the second regime is higher. therefore, based on the asymmetry of price transfer in this market, an important policy recommendation of this study is that economic policymakers to stabilize prices should take appropriate plan to monitor the supply and storage of agricultural inputs. in addition, they should consider asymmetry transfer price in their policies and plans in the agricultural market.