بررسی مناسب بودن راهبرد مبادله آب مجازی محصول‌های گندم، جو و برنج در استان‌های ایران: ارزیابی با استفاده از شاخص ‌یکپارچه آبی- بوم‌سامانه‌ای- اقتصادی

کشور ایران، یکی از کشورهای جهان است که با محدودیت منابع آبی رو به رو است و بیش از 90 درصد منابع آبی آن در بخش کشاورزی مصرف می‌شود. طرح مبادله آب مجازی یکی از روش‌های مناسب برای بهینه‌سازی مصرف آب در بخش کشاورزی است. برای بررسی مناسب بودن استراتژی مبادله آب مجازی محصولات نیازمند این است که علاوه بر توجه به منابع آبی به عوامل اقتصادی، فناوری و حمل و نقل، محیط زیست توجه شود. در این راستا، در تحقیق حاضر با استفاده از روش تحلیل مولفه‌های اصلی و با درنظرگرفتن شاخص‌های منابع، فناوری و حمل و نقل، اقتصاد، جامعه و محیط زیست، مناسب بودن طرح مبادله آب مجازی محصولات گندم، جو و شلتوک برای هر استان بررسی شده است. بر اساس نتایج این مقاله، برای مبادله آب مجازی محصول گندم، استان‌های کرمانشاه، ایلام و فارس دارای وضعیت خوب و استان‌های خراسان شمالی و گلستان دارای وضعیت ضعیف هستند. در محصول جو استان چهارمحال بختیاری دارای وضعیت خوب و استان‌ خراسان رضوی وضعیت ضعیف قرار دارد. برای محصول شلتوک، استان‌ مازندران دارای وضعیت خوب و استان‌های گیلان و گلستان دارای وضعیت ضعیف می‌باشد.

Suitability of Virtual Water Exchange Strategy Wheat, Barley, and Rice: Evaluating with an integrated water-ecosystem-economy index

Iran has limited water resources, and more than 90% of its water is used in the agriculture sector. Virtual water exchange plan is a suitable method to optimize water consumption in the agricultural sector. Attention to water resources, economic factors, technology and transportation, society, and the environment is necessary to examine the suitability of virtual water exchange plans between regions. To do that, this study using the principal component analysis (PCA) method, and an integrated waterecosystem economy index has been constructed that includes the indicators of resources, technology, and transportation, economy, society, and environment. The suitability of the virtual water exchange plan in wheat, barley, and paddy products for each province has been investigated based on an integrated index. The results show that Kermanshah, Ilam, and Fars are good and North Khorasan and Golestan are weak for the exchange of virtual water of wheat. In the barley, Chaharmahal Bakhtiari has a good condition, and Khorasan Razavi has a weak condition. For paddy, Mazandaran has a good, and Gilan and Golestan have a weak condition.