بررسی نسبت میان هویت زبانی و جاینام‌ها، نمونه موردی: کوه‌های خلخال

نام های جغرافیایی عناصری نسبتاً پایدار در معرفی سرگذشت تاریخی مکان ها هستند. به عبارت دیگر در صورت هرگونه تغییر در فرهنگ زبان یک منطقه نام مکان های جغرافیایی در آن کمتر دگرگون می شود. به همین دلیل در برخی مواقع، مشاهده می شود که جاینام های یک منطقه با زبان مستقر در آن همخوانی ندارد.از جمله چنین مواردی، منطقه آذربایجان است که با وجود رواج و استقرار زبان ترکی در آن جاینام هایش در بیشتر نواحی اغلب غیر ترکی هستند. بنابراین مقاله حاضر در پی بررسی این مساله است که اورونیم های (اسامی مربوط به کوه ها) شهرستان خلخال به عنوان بخشی از منطقه آذربایجان، چه نسبتی با زبان ترکی مستقر در این منطقه دارند. روش تحقیق در این مقاله از نوع توصیفی تحلیلی و ابزار گردآوری اطلاعات، مطالعات کتابخانه ای است. این بررسی نشان می دهد در شهرستان خلخال علی رغم دگر گشت عمده زبان از آذری (تاتی) به ترکی، نام کوه ها تغییر کلی پیدا نکرده و بیشتر به صورت کهن خود باقی مانده اند. آن ها اغلب دارای واژگان جغرافیایی، پسوند یا پیشوندهایی هستند که در دیگر نقاط ایران نیز دیده می شود، همچنین اغلب جای نام ها حائز پراکنش فضایی در دیگر نقاط ایران نیز می باشند، در ضمن به نظر می رسد جاینام ها از نظر زبان شناختی و معننایی اغلب واژگانی غیر ترکی هستند و حتی برخی هم اگر تغییر کرده اند اغلب دارای نام کهن آذری در کنار نام ترکی هستند.