تأثیر اضافه برداشت آب از چاهها در شور شدن آبخوان دشت جنگل ( تربت حیدریه)

دشت جنگل با وسعتی معادل 2000 کیلومتر مربع در جنوب غرب شهر تربت حیدریه در استان خراسان واقع است . تا قبل از دهه 1340 اهالی این منطقه از آب رودخانه کال سالار که از ارتفاعات شمال غرب آن وارد می شود برای مصارق دام و کشاورزی استفاده می کردند . از این تاریخ به بعد به تدریج حفر چاه در این منطقه متداول شد و تا سال 1372 حدود 142 حلقه چاه در آبخوان دشت جنگل حفر و سالانه نزدیک به 146 میلیون متر مکعب آب توسط آنها استخراج شد .این بهره برداری سالانه که بیش از نفوذ سالانه اب به آبخوسسان دشت بوده است ، سبب افت مستمر سطح آب زیر زمینی آبخوان گشته و در هیدروگراف معرف ( واحد ) آن که مبین میزان افت متوسط سالانه آبخوان می باشد ، انعکاس یافته است . یکی از پیامدهای ناشی از افت مستمر سطح آب زیر زمینی یا اضافه برداشت ، شور شدن تدریجی آب زیر زمینی و پیشروی جبهه آب شور به طرف جبهه آب شیرین در مناطق ساحلی و کویری می باشد که در این منطقه نیز رخ داده است .روند منحنی های هم هدایت الکتریکی و هم کلر به وضوح نشان می دهند که مقدار هدایت الکتریکی آب در حواشی روستای جنت آباد که در سال 1366 حدود 500 میکرو مهوس بر سانتی متر بوده است ، در سال 1372 به 5000 و در سال 1375 به 6000 می رسد .با توجه به این افزایش بارندگی طی سالهای 73 تا 1376 نتوانسته است کسری مخزن ایجاد شده را جبران کند و سبب بالا آمدن سطح آب زیر زمینی شود ، می توان نتیجه گرفت که تغییر کیفی آب زیر زمینی در دشت جنگل بدون تردید ناشی از اضافه برداشت از آبخوان می باشد. شور شدن آب زیر زمینی دشت جنگل هشدار بزرگی برای استفاده کنندگان آب این منطقه و نیز کشاورزان کل استان خراسان است . زیرا تعداد زیادی از دشت ها هم اکنون با افت مستمر سطح آب زیر زمینی مواجه ، می باشند . در صورتی که افت سطح آب زیر زمینی دشت ها همچنان ادامه یابد ، علاوه بر شوری آب منجر به تهی شدن کامل آن خواهد شد و همه سرمایه گذاری ها ی انجام شده و امکانات معیشتی از بین خواهد رفت . این امر همچنین مشکلات زیست محیطی زیادی را به دنبال خواهد داشت .