پایش و پهنه بندی وضعیت خشکسالی استان خراسان با استفاده از نمایه استاندارد شده بارش

خشکسالی به عنوان یکی از بلایای اقلیمی از طرف پژوهشگران دارای تعریف و تعابیر مختلفی می باشد. به طور کلی دوره ای که در آن مقدر رطوبت و یا هر نمایه رطوبتی دیگر که نسبت به شرایط نرمال منطقه ، ناهنجاری منفی داشته باشد به عنوان شرایط دوره خشکسالی تلقی می شود . به لحاظ ویژگی های فضایی و زمانی ، تاریخ آغاز دوره زمانی و یا زمان خاتمه خشکسالی به آسانی قابل تشخیص نیست و از دیدگاههای مختلف آغاز و پایان خشکسالی به صورت متفاوت ارزیابی می شود . فراوانی ، شدت خشکسالی و وسعت منطقه نیز از ویژگی هایی است که باید مورد مطالعه قرار گیرند.به منظور پایش و سنجش خشکسالی در هر منطقه و تجزیه و تحلیل آماری این پدیده و همین طور پیش بینی وقوع آن لازم است از نمایه های جدیدی است که جهت پایش خشکسالی مورد استفاده قرارمی گیرد . محاسبه نمایه spiبرای هر منطقه به آمار دراز مدت نیاز دارد . این آمار دراز مدت به صورت تابع توزیع گاما، برازش یافته سپس تابع حاصل برای پیداکردن احتمال تجمعی بارندگی برای یک دستگاه و برای ماه معین و مقیاس زمانی گوناگون استفاده می شود . مقادیر مثبت ، نمایانگر بارش بیشتر از مقدار بارش متوسط و مقادیر spi منفی ، بیانگر بارش کمتر از مقدار متوسط آن می باشد . این نمایه بیان میکند که ممکن است یک ناحیه با یک یا چند مقیاس زمانی به طور همزمان شرایط ترسالی و در دیگر مقیاس های زمانی شرایط خشکسالی را داشته باشد ، یعنی یک ناحیه ممکن است دچار خشکسالی کشاورزی باشد ؛ اما از لحاظ هیدرولوژی شرایط ترسالی در آن حاکم باشد . محاسبه نمایه spi با استفاده از نرم افزار ویژه طراحی شده برای این صورت پذیرفته است . این برنامه نمایه spi را برای مقیاس های 1، 3، 6 ،9 ،12، 24 ، 48 و 72 ماهه محاسبه میکند .بررسی روش های مختلف درون یابی برای پهنه بندی خشکسالی با استفاده از سیستم های اطلاعات جغرافیایی gis نشان داده است که بین چهار روش درون یابی ، روش کرجینگ و idw روشهای مناسبی برای درون یابی شدت دوره های خشک است . لذا با استفاده از این روش مقادیر نقطه ای نمایه spi ماهانه مورد استفاده برای پایش دوره های خشک به سطح تعمیم داده شده و نقشه های شدت این پدیده در مقیاس های زمانی مختلف ، برای استفاده در جهت برنامه ریزی های سازگاری با دوره های خشک تولید شده است .