تحلیل الگوی رشد کالبدی- فضایی کلانشهر تهران

شناخت الگوی رشد فضایی شهرهای اصلی کشورها از جمله کلانشهر تهران، برای تدوین سیاست‌های مناسب و دستیابی به توسعه‌ی پایدار ضروری است. بر این اساس، این پژوهش بر مبنای مساله‌‌ی چگونگی الگوی رشد فضایی کلانشهر تهران شکل گرفت. سپس با تبیین نظری مساله‌ی مذکور در چارچوب نظریه‌ی توسعه پایدار و رشد هوشمند شهری، سه فرضیه ارایه و با روش توصیفی-تحلیلی ارزیابی شد. در این چارچوب، با گردآوری داده‌های مورد نیاز به روش کتابخانه‌ای، برای آزمون فرضیه‌های اول از روش هلدرن، دوم از ضرایب آنتروپی و جینی و سوم از ضرایب موران، گری و g عمومی استفاده شد. نتایج آزمون فرضیه‌ی اول نشان داد که علی‌رغم رشد فشرده طی سال‌های 35 تا 55، کلانشهر تهران طی سال‌های 55 تا 65 رشد فضایی بسیار پراکنده‌ای را به میزان 75 درصد تجربه نموده است. ولی در ادامه، این روند به سمت شهر فشرده تغییر یافته است. نتایج فرضیه‌ی دوم ضمن رد آن نشان داد که علی‌رغم وجود نابرابری نسبی در توزیع جمعیت و اشتغال، گرایشی به افزایش آن وجود ندارد. همچنین نتایج در تایید فرضیه‌ی سوم نشان داد که کلانشهر تهران طی سال‌های 75 تا 90 الگوی رشد تصادفی متمایل به خوشه‌ای را با شکل‌گیری دو نقطه داغ در بخش جنوبی شهر و یک نقطه سرد در بخش شمال-شمال غربی تجربه نموده است.