بررسی تطبیقی قلمروهای دریائی ایران در خلیج فارس و دریای عمان با کنوانسیون حقوق بین الملل دریاها

قلمروهای دریایی ایران بر اساس قانون مناطق دریایی ایران مصوب سال1372، قوانین داخلی و نظام حقوقی بین المللی تنظیم شده است. نوشتار حاضر به بررسی تطبیقی قانون مناطق دریایی ایران با کنوانسیون حقوق بین المللی دریاها (1982) پرداخته و با ملاحظه اصول و قواعد حقوقی داخلی، عرف و قانون بین الملل به تحلیل قانون مناطق دریایی ایران می پردازد. با بررسی تطبیقی قانون مناطق دریایی ایران با کنوانسیون 1982، تفاوت ها و ابهام-های قانون مصوب مجلس با مفاد کنوانسیون 1982 مشخص؛ همچنین فرصت ها، ظرفیت های اعمال نشده و کاستی های حقوقی ایران در قانون مناطق دریایی تشریح گردیده است. تحقیق مزبور به لحاظ هدف کاربردی و از حیث ماهیت و روش، توصیفی - تحلیلی همراه با تحلیل محتوای اسناد مربوطه از جمله قانون مناطق دریایی ایران و کنوانسیون 1982 حقوق دریاها می باشد. بر اساس یافته های تحقیق؛ قانون مناطق دریایی ایران در مواد 3 (اعمال نظام حقوقی آب های داخلی برای جزایری که 24 مایل از هم فاصله دارند)، 9 (استثناهای عبور بی ضرر)، 13 (صلاحیت امنیتی و محیط زیست در منطقه نظارت) و 16 (ممنوعیت فعالیت های نظامی در منطقه انحصاری اقتصادی و فلات قاره) با کنوانسیون متفاوت بوده و یا از موارد مبهم کنوانسیون و مورد اختلاف در تفسیر کشورهاست. ترسیم خطوط مبدا مستقیم و موافقت قبلی برای عبور کشتی های جنگی از دریای سرزمینی از فرصت های قانون مناطق دریایی ایران است. تداخل حقوقی آب های داخلی با دریای سرزمینی در ماده 3، عدم تعیین حدود منطقه انحصاری اقتصادی و فلات قاره در دریای عمان و عدم تعیین قواعد حقوقی مناسب برای تنگه هرمز با توجه به حقوق عبور ترانزیت از کاستی های قانون ایران می باشد. مشخص نشدن ضوابط محیط زیست فعالیت های دریایی و عدم تصویب آئین نامه های اجرایی ماده 22 از ظرفیت های اعمال نشده قانون مناطق دریایی ایران است.