قابلیت اقلیمی کشت زعفران در استان‌های کرمانشاه و کردستان

یکی از مهم‌ترین اقلام صادراتی غیر باغی ایران که شهرت جهانی دارد، محصول استراتژیک زعفران می‌باشد. در حال حاضر قطب تولید زعفران، منطقۀ شمال‌شرق ایران (استان‌های خراسان رضوی و خراسان جنوبی) است. در این تحقیق سعی شده است تا مناطق مستعد کشت زعفران در غرب کشور (استان‌های کرمانشاه و کردستان) که از لحاظ شرایط آب‌وهوایی تا حدی شبیه شرق کشور است، شناسایی شود. بر این پایه، آمار عناصر آب‌وهوایی موثر در رشد زعفران، شامل بارش، دما، رطوبت نسبی، ساعات آفتابی و تعداد روزهای یخبندان برای 11 ایستگاه منطقه در سه دورۀ رشد محصول (رویشی ، زایشی و رکود) جمع‌آوری و با یک جدول پایۀ جدید، مقایسه گردید تا مناسب بودن یا نبودن شرایط برای کشت محصول در یک دورۀ خاص برای هر متغیر اقلیمی مشخص شود. سپس بر مبنای روش وزن‌دهی نسبتی، درجۀ اهمیت یا وزن هر کدام از متغیرهای اقلیمی در هر دورۀ رشد مشخص شد. در مرحلۀ بعد، به‌کمک سیستم اطلاعات جغرافیایی، نقشه‌های تناسب کشت زعفران به‌روش رستری با در نظر گرفتن درجۀ اهمیت (وزن) هر متغیر اقلیمی در هر دورۀ رشد تهیه گردید. با جمع زدن ارزش‌های پیکسل‌ها در سه دورۀ رشد، نقشۀ تناسب هر متغیر (مجموعاً 11 نقشه) و با میانگین‌گیری از ارزش‌های پیکسل‌ها در این 11 نقشه، نقشۀ تلفیقی تناسب کشت حاصل گردید. در نهایت با لحاظ کردن شیب و محدودۀ ارتفاعی مناسب برای کشت زعفران در نقشۀ اخیر، نقشۀ نهایی تناسب کشت زعفران تهیه شد. نتایج تحقیق نشان داد که نزدیک به 48/30 درصد از مساحت منطقه (معادل 16500 کیلومتر مربع)، عمدتاً شامل دشت‌های غرب کرمانشاه، جنوب روانسر و اطراف قروه، قابلیت متوسطی برای کشت زعفران دارد. بقیۀ قسمت‌های منطقه مشتمل بر حدود 37600 کیلومتر مربع (48/69 درصد از مساحت منطقه)، قابلیتی برای کشت این محصول ندارد.