الگوی بازآفرینی بافت‌های قدیم شهری با تاکید بر شیوه‌های راهبردی درآمد پایدار در بافت مرکزی شهر تهران

اهداف: پژوهش حاضر با هدف تبیین و ارایه الگوی بازآفرینی بافت‌های قدیم شهری با تاکید بر شیوه‌های راهبردی درآمد پایدار در بافت مرکزی شهر تهران، انجام شد.روش‌شناسی: این پژوهش کاربردی در بافت مرکزی شهر تهران در سال 1403 انجام شد. جامعه آماری 290 نفر کارشناس و متخصص در زمینه‌های جغرافیا، شهرسازی و معماری بودند که بعد از محاسبه حداقل نمونه لازم با فرمول کوکران، 165 نفر برای مطالعه به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. برای تحلیل روابط بین متغیرها از فن دیمتل بهره گرفته شد. سپس، برای تحلیل داده‌ها از مدل معادلات ساختاری در نرم‌افزار smart pls نسخه 4 استفاده شد و روابط علت و معلولی میان متغیرها شناسایی شد.یافته‌ها: در مجموع 26 شاخص استخراج‌شده در قالب 7 معیار و 2 بُعد طبقه‌بندی شد. ایجاد فرصت‌های اقتصادی (2/41)، توسعه زیرساخت‌های پایدار (2/17)، حفظ و نگهداری بافت قدیم (2/083) و مشارکت اجتماعی و توانمندسازی جامعه (7/16) تاثیر مثبتی بر بازآفرینی بافت‌های قدیمی شهری داشتند (0/0001=p). راهبردهای درآمد پایدار، تاثیری مثبت بر تنوع منابع درآمدی (91/17)، مدیریت بهینه هزینه‌ها (14/42) و پایداری محیطی (7/56) داشت (0/0001=p).نتیجه‌گیری: مشارکت اجتماعی و توانمندسازی جامعه بیشترین و حفظ و نگهداری بافت قدیم کمترین تاثیر را بر بازآفرینی بافت‌های قدیم مرکز شهر تهران داشتند. توسعه زیرساخت‌های پایدار و ایجاد فرصت‌های اقتصادی منجر به تضعیف راهبردهای درآمد پایدار شده است.  

model of recreating old urban textures with emphasis on strategic methods of sustainable income of tehran city central context

aims: the present study was conducted with the aim of explaining and presenting a model for the revitalization of old urban fabrics with an emphasis on strategic methods for sustainable income in the central district of tehran.methodology: this applied research was conducted in the central district of tehran in 2024 (1403 in the iranian calendar). the statistical population consisted of 290 experts and specialists in the fields of geography, urban planning, and architecture. using cochran’s formula, a minimum sample size of 165 individuals was calculated and selected through simple random sampling. to analyze the relationships between variables, the dematel technique was employed. subsequently, data were analyzed using the structural equation modeling (sem) approach in smart pls software version 4, and causal relationships between variables were identified.findings: a total of 26 indicators were extracted and classified into 7 criteria and 2 dimensions. economic opportunity creation (2.41), sustainable infrastructure development (2.17), preservation and maintenance of the old fabric (2.083), and social participation and community empowerment (7.16) had positive effects on the revitalization of old urban fabrics (p=0.0001). sustainable income strategies positively impacted income source diversification (17.91), optimal cost management (14.42), and environmental sustainability (7.56; p=0.0001).conclusion: social participation and community empowerment had the highest impact, while preservation and maintenance of the old fabric had the least impact on the revitalization of the old urban fabric in central tehran. sustainable infrastructure development and economic opportunity creation weakened sustainable income strategies.