شاخص‌های کیفیت محیطی فضاهای باز شهری در محله باقرآباد رشت

اهداف: معضلات حاصل از رشد جمعیت و دگرگونی روزافزون پیکربندی شهرها، منجر به افزایش اهمیت بررسی کیفیت محیطی فضاهای باز شهری، به عنوان مفهومی چندبعدی و پیچیده شده است؛ که نیاز به بازشناسی آن ضروری به نظر می‌رسد. بر این اساس، هدف این پژوهش، ارزیابی شاخص‌های کیفیت محیطی فضاهای باز شهری در محله باقرآباد شهر رشت بود.روش‌شناسی: این پژوهش توصیفی-تطبیقی در سال 1403 در محله باقرآباد رشت در دو بخش تحلیل محتوای اسنادی و پیمایش میدانی انجام شد. تعداد این پژوهش‌ها به 160 عنوان تقلیل یافت و شاخص‌های کیفیت محیطی فضاهای باز استخراج، دسته‌بندی و کدگذاری شد. پیمایش شهروندان بر مبنای شاخص‌های کیفیت محیطی به عنوان گویه‌ها بر مبنای تکنیک پرسش‌نامه‌ای در دو بخش باز و بسته انجام شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی و تحلیل محتوا در نرم‌افزار ibm spss statistics نسخه 27 انجام شد. یافته‌ها: ساختار جامع ارزیابی کیفیت محیطی فضاهای باز شهری، مبتنی بر سه رویکرد عینی، ذهنی و رفتاری و دارای 6 بُعد اجتماعی، کالبدی، اقتصادی، محیطی، خدماتی و شخصی بود. محله باقرآباد، از نظر فضاهای باز دارای کیفیت محیطی زیر سطح متوسط بود. نقطه قوت این محله در عناصر طبیعی و بُعد محیطی و نقطه ضعف اصلی، در دید و منظر و زیبایی‌شناسی عناصر کالبدی منطقه بود. بیشترین توجه شهروندان به موضوع دید و منظر، زیبایی‌شناسی و امنیت محله بود.نتیجه‌گیری: محله باقرآباد رشت، در عین کیفیت محیطی کمتر از متوسط در همه ابعاد، دارای پتانسیل‌های فراوانی به خصوص در بعد محیطی و اجتماعی است.  

environmental quality indicators of urban open spaces in bagherabad neighborhood of rasht, iran

aims: the problems resulting from population growth and the increasing transformation of urban configurations have led to an increased importance of examining the environmental quality of urban open spaces as a multidimensional and complex concept. accordingly, the purpose of this research is to evaluate the environmental quality indicators of urban open spaces in the bagherabad neighborhood of rasht.methodology: the present research is of a descriptive-comparative type and was conducted in the city of rasht in 2024. in this study, based on a document content analysis process, the environmental quality indicators of urban open spaces were extracted and then, based on the obtained indicators, a field survey was conducted with the aim of evaluating the environmental quality of open spaces in the bagherabad neighborhood of rasht city.findings: the comprehensive structure of evaluating the environmental quality of urban open spaces in the bagherabad neighborhood is based on three objective, subjective and behavioral orientations and has 6 main dimensions, including social, physical, economic, environmental, service and personal. based on the findings, bagherabad neighborhood, in terms of open spaces, has a below-average environmental quality, and the strength of this area is in the natural elements and environmental dimension, and the main weakness is in the view, landscape, and aesthetics of the physical elements of the area. also, the survey results showed that the most attention of citizens is on the issue of view, landscape, aesthetics, and security of the neighborhood.conclusion: it is concluded that the concept of environmental quality has a homogeneous and multifaceted structure, and changes in each of the indicators affect the other indicators. it is concluded that bagherabad neighborhood has a lot of potential, especially in the environmental dimension and natural elements and the social dimension of the traditional texture of the area; which can lead to the improvement of various indicators of the environmental quality of open spaces, especially the view, landscape, and aesthetics index, which are the main weaknesses of this neighborhood.