مدل‌سازی رویکرد حق به شهر در فضای شهری در شهر یزد

اهداف: در سال‌های اخیر بحران‌های شهری با مطالبات شهروندی رخ می‌دهند و از «حق به شهر» سخن می‌رود. به علت تغییرات و تحولات اجتماعی و سیاسی از جمله نظام سلطه سرمایه‌داری و ظهور جنبش‌های اجتماعی شهری، تفسیرهای جدیدی از حق به شهر صورت گرفته است. لذا هدف پژوهش حاضر مدل‌سازی رویکرد حق به شهر در فضای شهری در شهر یزد بود.روش‌شناسی: این پژوهش توصیفی تحلیلی در سال 1403 در شهر یزد به انجام رسید. اطلاعات مورد نیاز پژوهش به دو شیوه اسنادی و میدانی گردآوری شده است. جامعه آماری، شهروندان شهر یزد به تعداد 515659 نفر بود و تعداد نمونه بر اساس فرمول کوکران 325 نمونه برآورد شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار spss 26 و آزمون‌های تی تک نمونه‌ای، مدل‌سازی ساختاری و نرم‌افزار آموس 26 استفاده شد. یافته‌ها: نتایج آزمون تی نشان داد که وضعیت مولفه‌های حق به شهر (کنترل و مالکیت، سرزندگی شهری و مشارکت شهروندی) در وضعیت نامطلوب و پایین‌تر از سطح نرمال قرار داشتند. نتایج آزمون همبستگی پیرسون بیانگر این بود که بین تمام ابعاد پژوهش رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. در نهایت نتایج مدل ساختاری بیانگر این بود که شاخص مشارکت دارای اثرگذاری بیشتر نسبت به سایر مولفه‌ها در تحقق رویکرد حق به شهر بود. نتیجه‌گیری: مولفه‌های حق به شهر (کنترل و مالکیت، سرزندگی شهری و مشارکت شهروندی) در وضعیت نامطلوب قرار دارد.  

modeling the approach of the right to the city in urban space, yazd city

aims: in recent years, urban challenges have emerged alongside increasing civic demands, prompting discussions around the concept of the right to the city. contemporary social and political transformations, including capitalist dominance and the rise of urban social movements, have led to evolving interpretations of this right. therefore, the present study seeks to conceptualize and model the approach to the right to the city within the urban context, focusing on yazd city as a case study.methodology: this research employed a descriptive-analytical method and was categorized as applied research. data collection involved both documentary review and fieldwork approaches. the statistical population comprised 515,659 citizens of yazd, with a sample size of 325 determined using cochran’s formula. data analysis was conducted using spss 26 software, the t-test, structural modeling, and amos 26 software.findings: the t-test results indicated that the examined components of the right to the city (namely control and ownership, urban vitality, and citizen participation) were in a suboptimal state, falling below the standard level. pearson’s correlation test revealed a positive and significant relationship among all dimensions of the study parameters. moreover, structural model analysis identified the citizen participation index as the most influential factor in advancing the right to the city approach compared to other components.conclusion: the core components of the right to the city (control and ownership, urban vitality, and citizen participation) are in a generally unfavorable condition.