تبیین ژئوپلیتیکی زمینه‌های شکل‌گیری گروه‌های بنیادگرای دینی و تاثیرات آن بر امنیت منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران

اهداف: وجود رابطه معنادار متضاد میان ژئوپلیتیک شیعه سنی درون دنیای اسلام برای دستیابی به رهبری جهان اسلام و رقابت‌های ژئوپلیتیکی کشورهای منطقه و قدرت‌های جهانی در خاورمیانه و ظهور و رشد گروه‌های بنیادگرای دینی (از جمله داعش)، الگوها و ابعاد امنیتی منطقه را تحت تاثیر قرار داده است. در مقاله حاضر ابتدا به تبیین ژئوپلیتیکی زمینه‌های شکل‌گیری گروه‌های بنیادگرای دینی سلفی با تاکید بر ظهور و حضور گروه داعش در منطقه پرداخته شد و سپس تاثیرات آن بر امنیت منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران بررسی شد. نتیجه‌گیری: پیشینه تاریخی و هویتی در دولت-ملت‌سازی و مدرنیزاسیون ناقص در جغرافیای نقش‌آفرینی گروه‌های بنیادگرای دینی و رقابت‌های ژئوپلیتیکی در زمره عوامل ژئوپلیتیکی شکل‌گیری گروه‌های بنیادگرای دینی محسوب می‌شوند که از طریق قلمروسازی گفتمان تندروانه خود امنیت منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران در حوزه‌های ژئوپلیتیکی، ژئواستراتژیک و ژئوکالچری را با چالش مواجه ساخته‌اند. 

analysis of the geopolitical factors contributing to the emergence of religious fundamentalist groups and their impact on regional security in the islamic republic of iran

aims: the presence of a notable and conflicting connection between the shiite-sunni geopolitics within the islamic world, as they vie for leadership of the islamic world, and the geopolitical rivalries among regional nations and global powers in the middle east, has had an impact on the patterns and aspects of regional security. this influence has been further compounded by the rise and expansion of religious fundamentalist groups, such as isis. this article initially elucidates the geopolitical origins behind the establishment of salafi islamic extremist factions, with a particular focus on the rise and existence of isis in the area. subsequently, an analysis is conducted on the impact of the aforementioned phenomenon on the regional security of the islamic republic of iran. the primary focus of this study is to examine the geopolitical factors that contribute to the emergence of religious fundamentalist groups and assess their influence on the regional security of the islamic republic of iran.conclusion: the historical and identity backgrounds in state-building and incomplete modernization in influential geographical areas play a significant role in shaping the formation of religious fundamentalist groups. these findings are based on explanatory and analytical methods that investigate the cause-and-effect relationship between two independent and dependent variables in geopolitics. the geopolitical rivalry among regional entities and global powers is also a significant determinant. these groups have presented problems to the regional security of iran by establishing their radical ideology in specific territories, affecting iran’s geopolitical, geostrategic, and geocultural spheres.