بررسی وضعیت شاخص‌های بازآفرینی شهری در شهر زاهدان

اهداف: بازآفرینی یکی از اثرگذارترین رویکردهای معاصر در حوزه مرمت شهری به علت پرداختن به ابعاد متنوعی از واقعیت شهر است که در دو گروه اصلی ساختارهای کالبدی و اجتماعی طبقه‌بندی می‌شود. هدف این پژوهش بررسی وضعیت شاخص‌های بازآفرینی شهری در شهر زاهدان بود. روش‌شناسی: این پژوهش از نوع پیمایشی بوده در سال 1402 در شهر زاهدان به انجام رسید. ابزار پژوهش پرسش‌نامه بود. برای تهیه پرسش‌نامه به تحقیق درمورد شاخص‌های مورد تاکید بر بازآفرینی بافت‌های فرسوده پرداخته شد. تعداد 4 شاخص شرایط اقتصادی-اجتماعی (9 گویه)، وضعیت رونق اقتصادی (8 گویه)، وضعیت زیست‌محیطی (9 گویه) و وضعیت کالبدی (8 گویه) برای بررسی انتخاب و در قالب پرسش‌نامه 34 گویه‌ای با استفاده از طیف 4 گزینه‌ای لیکرت آماده شد. روایی از طریق توزیع پرسش‌نامه میان 24 نفر از کارشناسان برنامه‌ریزی شهری سنجش شد. میزان پایایی شاخص‌ها با استفاده از آلفای کرونباخ ارزیابی شد. به منظور تحلیل داده‌های گردآوری شده از نرم‌افزار spss 25 و آزمون t تک نمونه‌ای و تحلیل واریانس یک‌طرفه (آنوا) استفاده شد.یافته‌ها: شهر زاهدان از نظر بازآفرینی شهری در شاخص شرایط اجتماعی و فرهنگی با میانگین 3/287، شاخص وضعیت زیست‌محیطی با میانگین 3/389 و شاخص ارتقای کیفیت کالبدی با میانگین 3/321 در وضعیت مطلوب و شاخص رونق اقتصادی با میانگین 2/715 در وضعیت نامطلوب قرار داشت. بین مناطق شهری شهر زاهدان از نظر بازآفرینی پایدار شهری تفاوت معناداری وجود داشت. بیشترین اختلاف میانگین بین مناطق شهر زاهدان متعلق به شاخص بهبود شرایط اجتماعی و فرهنگی و کمترین اختلاف میانگین در شاخص رونق اقتصادی بود. نتیجه‌گیری: وضعیت شاخص‌های زیست‌محیطی، اجتماعی-فرهنگی و کالبدی مطلوب بوده و شاخص رونق اقتصادی در وضعیت نامطلوبی قرار دارد. 

investgating the status of urban regeneration indicators in zahedan city

aims: regeneration, a contemporary approach within the realm of urban restoration, encompasses a broad range of aspects, encompassing both physical and social structures. the aim of the present investigation was to examine the state of urban regeneration indicators in zahedan city.methodology: the study was conducted during 2023-2024, employing a questionnaire as the research instrument. this questionnaire consisted of 4 indices, specifically focusing on socio-cultural conditions (9 items), economic prosperity (8 items), environmental condition (9 items), and physical condition (8 items). a 34-item questionnaire was devised employing the likert scale. the validity of the research instrument was assessed by disseminating a questionnaire to 24 urban planning experts. reliability of the indices was evaluated using kröbnach’s alpha. subsequently, the collected data was subjected to analysis using spss 25 software, employing one-sample t-test and one-way analysis of variance (anova).findings: the index of social and cultural conditions displayed a favorable status, exhibiting an average of 3.287. similarly, the environmental condition indicated a favorable state with an average of 3.389, and the physical quality demonstrated a favorable condition with an average of 3.321. conversely, the economic prosperity index portrayed an unfavorable situation, with an average of 2.715. the city areas of zahedan exhibited a significant disparity in terms of sustainable urban regeneration. notably, the index of socio-cultural conditions displayed the highest discrepancy, while the index of economic prosperity showcased the lowest variation.conclusion: the results highlight the favorable status of the environmental, socio-cultural, and physical indicators, juxtaposed with the unfavorable state of the economic prosperity index.