ارایه مدل تلفیقی تصمیم‌گیری براساس سنجش از دور و gis برای شناسایی قابلیت‌های ژئومورفوتوریستی حوضه تجنود و کویر همت‌آباد

اهداف: شناسایی قابلیت های ژئومورفوتوریستی یک منطقه می تواند منجر به جذب گردشگر، برنامه ریزی برای ژئوتوریسم پایدار و بهبود زیرساخت‌ها شود. هدف از مطالعه حاضر ارایه یک مدل تلفیقی تصمیم گیری براساس سنجش از دور و gis برای شناسایی قابلیت های ژئومورفوتوریستی حوضه تجنود و کویر همت‌آباد در شهرستان زیرکوه است.روش‌شناسی: پژوهش حاضر از نوع کمّی-پیمایشی بوده و در سال 1401-1402 در شهرستان زیرکوه در استان خراسان جنوبی انجام شد. در این پژوهش بعد از شناسایی لندفرم‌ها و عوارض ژئومورفولوژی و ژئوسایت‌ها از طریق سنجش از دور، از روش‌های فاسیلوس، gam، کومانسکو برای اولویت‌دهی و ارزش‌دهی پتانسیل‌های ژئوتوریستی شامل ژئوسایت‌ها، ژئومورفوسایت‌ها و نیز سایت‌های فرهنگی و اقتصادی استفاده شد. در نهایت، از مدل تلفیقی فاسیلوس-گام-کومانسکو (fa-co-gm) براساس روش تحلیل سلسله مراتبی (ahp) استفاده شد تا فاکتورهای متعدد که در هر مدل به‌ طور جداگانه در نظر گرفته شده، با هم تلفیق شود و از مزایای همه مدل‌ها استفاده شود.یافته‌ها: نقشه نهایی مدل تلفیقی تصمیم گیری براساس سنجش از دور و gis حاصل از سه مدل کومانسکو، فاسیلوس و گام نشان داد که %36 منطقه در پهنه قابلیت ژئومورفوتوریستی زیاد قرار داشت که بر لندفرم های ژئومورفولوژی منطبق بوده و دارای دسترسی مناسب، چشم‌انداز بلند و نقاط دید بالا است. %51 منطقه نیز به دلیل نمایانگربودن، تنوع ژئومورفولوژیکی، کمیابی، دست‌نخوردگی و یکپارچگی در ژئوسایت ها در پهنه قابلیت ژئومورفوتوریستی خیلی‌زیاد قرار گرفت. برای صحت مدل های کومانسکو، فاسیلوس، گام و تحلیل سلسله مراتبی از آزمون تی تک نمونه‌ای استفاده شد. سطح معناداری آزمون کمتر از 0/05 و در حد استاندارد و آزمون معنادار بود.نتیجه‌گیری: بعد از اعمال چند مدل از مدل‌های ارزش‌دهی، با یکی از روش‌های تصمیم گیری چندمعیاره (mcdm) در gis می توان به رفع این نقص‌ها و تهیه نقشه پهنه بندی مناسب برای ژئوسایت و تلفیق نتایج چند مدل پرداخت.  

developing an integrated decision-making model based on rs and gis to identify the geomorphotourist capabilities of tajnood valley and hemmatabad desert

aims: identifying the geomorphotourism capabilities of a region can lead to attracting tourists, planning for sustainable geotourism, and improving infrastructure. the primary objective of the current study was to develop a comprehensive decision-making framework that incorporates remote sensing (rs) and geographic information systems (gis) in order to identify the geomorphotourism potentials of tajnood valley and hemmatbad desert in zirkuh county.methodology: this is a quantitative survey carried out in 2022-2023. in the present investigation, after the identification of landforms, geomorphological characteristics, and geosites using rs techniques, the fassoulas, gam, and comanescu models were utilized to prioritize and assess the potentials of geotourism, which included geosites, geomorphosites, as well as economic and cultural sites. subsequently, in order to address the limitations of each individual model and capitalize on the strengths of all models, the fassoulas-gam-comanescu integrated model (fa-co-gm) was employed, employing the analytical hierarchy process (ahp). by doing so, it becomes possible to combine multiple factors that are typically treated separately in each model, and effectively utilize the advantages offered by each model.findings: the conclusive representation of the decision-making model based on remote sensing and geographic information systems (rs and gis) that was developed by comanescu, fassoulas, and gam exhibits that 36% of the region in question is situated within a zone of high potential. this particular zone is characterized by the presence of geomorphological landforms, appropriate access, an expansive perspective, and elevated viewpoints. furthermore, 51% of the region resides in a zone of very high potential due to its demonstrativeness, diverse array of geomorphological features, rarity, state of being intact, and overall integrity in terms of geosites. to validate the accuracy of the models developed by comanescu, fascilos, gam, and analytic hierarchy process (ahp), a sample t-test was employed. the significance level of this particular test is less than 0.05, thereby falling within the confines of the standard and significant test limit.conclusion: during the process of identifying and assessing the geomorphosite potential of tajnood valley and hemmatabad desert, located in the arid region of zirkuh county, it was discovered that by utilizing multiple valuation models and employing a specific multi-criteria decision-making approach within the framework of geographic information systems (gis), it is feasible to rectify these shortcomings and generate a well-suited zoning map for the geosite by amalgamating the outcomes of various models.