چارچوب حفاظت پویا از راه‌های تاریخی ایران

اهداف: توجه به راه‌های تاریخی تنها از منظر عملکرد ارتباطی و نه از منظر دارایی و ثروت‌، موجب فراموشی این مسیرها به‌عنوان مکان‌های فرهنگی-تاریخی، طبیعی و پویا شده است. هدف این پژوهش، ارایه چارچوبی منطقی برای چگونگی حفاظت پویا از راه‌های تاریخی ایران با بهره‌گیری از تجارب جهانی و اصول حفاظت پویا بود.روش‌شناسی: این مطالعه کیفی به روش تحلیل محتوا با به‌کارگیری راهبرد استدلال استقرایی در سال 1401 انجام و 10 مقاله برای مطالعه انتخاب شد. با بررسی منابع، کدهای اولیه در ارتباط با اصول حفاظت از راه‌های تاریخی و مسیرهای فرهنگی و چارچوب حفاظت از راه‌های تاریخی و مسیرهای فرهنگی شناسایی و استخراج شدند. فرآیند تحلیل (حلقه بازخورد) به‌صورت گام‌به‌گام به روش استقرایی پیش رفت و زیرمقوله‌ها با توجه ‌به شباهت‌ها و تفاوت‌های کدهای اولیه استنتاج و در قالب چند مقوله اصلی (هسته‌ای) طبقه‌بندی شدند. یافته‌ها: مقولات مدیریت راهبردی 44 مرتبه، حفاظت از دارایی‌ها و ثروت‌ها 37 مرتبه، توسعه اقتصاد پایدار 24 مرتبه، شناخت دارایی‌ها و ثروت‌ها 17 مرتبه، انعطاف‌پذیری 15 مرتبه و آموزش و توسعه دانش و تفسیر خلاق 14 مرتبه در ارتباط با اصول موثر بر حفاظت از راه‌های تاریخی و مسیرهای فرهنگی و مقولات تصمیم‌گیری برای آینده 26 مرتبه، شناخت دارایی‌ها و ثروت‌های کریدور راه تاریخی 20 مرتبه، شبکه‌سازی و هم‌افزایی 16 مرتبه، ارزیابی اهمیت کریدور راه تاریخی 14 مرتبه، شبکه معنایی راه 8 مرتبه و تعریف کریدور راه تاریخی 2 مرتبه در ارتباط با چارچوب حفاظت از راه‌های تاریخی و مسیرهای فرهنگی تکرار شده بودند.نتیجه‌گیری: برای تحقق امر برنامه‌ریزی و حفاظت پویا از راه‌های تاریخی باید به 6 بُعد تعریف کریدور راه تاریخی، تشکیل شبکه معنایی راه تاریخی، شناخت دارایی‌ها و ثروت‌ها و درک اهمیت کریدور راه تاریخی، ارزیابی اهمیت کریدور راه تاریخی، شبکه‌سازی و هم‌افزایی و تصمیم‌گیری برای آینده کریدور راه تاریخی توجه شود.

dynamic conservation of iran’s historical roads

aims: considering roads just in terms of their connecting role and ignoring their importance as an asset and wealth has led to paying no attention to them as cultural-historical, natural and dynamic places. this study aims to provide a logical framework on how to conserve these historical resources in iran by taking advantage of global experiences and principles of dynamic conservation.methodology the current qualitative study was done using the content analysis method and inductive reasoning process in 2022 and 10 relevant articles were selected. primary codes on historical and cultural roads conservation principles and a framework to protect historical and cultural roads were identified and extracted. the analysis process (feedback loop) was done step-by-step according to inductive reasoning and the subcategories were classified into some core categories according to the primary codes’ differences and similarities.findings: the frequency of those categories relevant to the conservation of cultural routes and historical roads including strategic management, protecting the assets and wealth, sustainable economic development, recognition of assets and wealth, flexibility, and education, development of knowledge and creative interpretation were 44, 37, 24, 17, 15 and 14 times, respectively. while, the frequency of those categories relevant to the framework of the historical and cultural roads conservation including future decision-making, recognition of the assets and wealth in the historical road corridors, networking and synergy, analysis of the historical road importance, formation of the roads semantic network and defining the historical roads corridors were 26, 20, 16, 14, 8and 2 times.conclusion: in order to plan for the historical roads and conserve them dynamically, defining of the historical road corridor, formation of the semantic network of the historical road, recognition of the assets and the wealth and understanding the importance of the historical roads corridor the analysis of the historical roads’ importance, networking and synergy and decision making for future were of great importance.