پهنه‌بندی آگروکلیمایی کشت کینوا در دشت هرزندات مرند با تحلیل سلسله مراتبی

اهداف: ادامه روند خشکسالی و اُفت شدید سطح سفره های آب زیرزمینی در استان آذربایجان شرقی ایجاب می کند که مصرف آب در بخش کشاورزی با اصلاح الگوی کشت کاهش یافته و محصولات با نیاز آبی کم جایگزین محصولات فعلی شود. هدف این پژوهش امکان‌سنجی کشت کینوا در دشت هرزندات مرند با درنظرگرفتن نیازهای اگرواکولوژیک این محصول با روش تحلیل سلسله مراتبی بود. روش‌شناسی: این پژوهش میدانی تجربی در سال زراعی 1401-1400 در دشت زرندات مرند انجام شد. خصوصیات خاک‌های منطقه از گزارش مطالعات خاک‌شناسی دشت هرزندات مرند گردآوری شد. به منظور تهیه نقشه‌های توزیع مکانی و مطالعه الگوهای مکانی، داده‌های نقطه‌ای جمع‌آوری‌شده از خاک طی فرآیند درون‌یابی به سطح منطقه تعمیم یافتند. برای تعیین وزن نسبی یا ضریب اهمیت، معیارهای انتخابی با استفاده از مدل ahp و جدول کمیتی ساعتی دوبه‌دو با هم مقایسه شدند. پس از ضمیمه‌نمودن وزن نهایی معیارها در نرم‌افزار arcgis، نقشه‌های نهایی بر اساس وزن نهایی نرمال‌شده با مدل هم‌پوشانی (روی‌هم‌گذاری) تهیه شد.یافته‌ها: حدود 3850 هکتار (21%) اراضی دشت هرزندات برای کاشت کینوا در کلاس کاملاً مناسب (s1)، 4616 هکتار (25%) اراضی در کلاس نسبتاً مناسب (s2)، 5581 هکتار (3/30%) در کلاس تناسب بحرانی (s3)، 5/1539 هکتار در کلاس نامناسب اما قابل اصلاح (n1) و 6/2760 هکتار در کلاس نامناسب دایمی (n2) قرار داشت. نتیجه‌گیری: کینوا را در بیش از 40% اراضی دشت هرزندات مرند می‌توان کشت نمود. این اراضی در قسمت های مختلف دشت پراکنده هستند. بیشترین اراضی مناسب در غرب دشت و بیشترین اراضی نامناسب در مرکز دشت متمرکز است. 

agro climatic zoning to quinoa culture in harzandat plain of marand, iran, using analytic hierarchy process

aims: the continuation of the drought in east azerbaijan requires that the water consumption in the agricultural sector be reduced by modifying the cultivation pattern and replacing the current crops with crops with low water requirements. the aim of this research was to investigate the feasibility of quinoa cultivation in harzandat marand plain by considering the agro-ecological needs of this product using the hierarchical analysis method. methodology: this experimental field research was conducted in the crop year of 2021-2022 in the zarandat plain of marand. the characteristics of the soils of the region were collected from the soil studies report of harzandat marand plain. in order to prepare spatial distribution maps and study spatial patterns, the data of the points collected from the soil were generalized to the regional level during the interpolation process. to determine the relative weight or importance coefficient, the selected criteria were compared using ahp model and hourly quantitative table. after adding the final weight of the criteria in arcgis software, the final maps were prepared based on the normalized final weight with the overlay model.findings: about 3850 hectares (21%) of harzandat plain lands for planting quinoa in relatively suitable class (s1), 4616 hectares (25%) of lands in relatively suitable class (s2), 5581 hectares (30.3%) in critical suitability class (s3), 1539.5 hectares were in the unsuitable but correctable class (n1) and 2760.6 hectares were in the permanent unsuitable class (n2). conclusion: quinoa can be cultivated in more than 40% of harzandat marand plain lands. these lands are scattered in different parts of the plain. most of the suitable lands are in the west of the plain and most of the unsuitable lands are concentrated in the center of the plain.