تحلیل آماری پهنه‌های پربارش و کم‌بارش ایران

اهداف: بررسی و تحلیل علل خشکسالی‌ها و سیل‌های مخرب در ایران که با کمبود آب مواجه است از مسایل ضروری است. از اهداف این پژوهش شناسایی گستردگی پهنه‌های درگیر بارش بیشتر و کمتر از میانگین در طول دوره مورد مطالعه بود. روش شناسی: داده‌های مورد استفاده در این مقاله، بارش روزانه 117 ایستگاه سینوپتیک ایران در بازه زمانی 2020-1986 بود. انجام محاسبات از طریق نرم‌افزار‌های matlab 2013، excel 2013 و spss 22 صورت گرفته است و نیز برای میان‌یابی و رسم نقشه‌ها از نرم‌افزار surfer 24.3 استفاده شده است. یافته‌ها: پربارش‌ترین اکتبر، کم‌بارش‌ترین نوامبر و نیز کم‌بارش‌ترین ژانویه طی 35 سال مورد مطالعه در 1987 مشاهده شد. ژانویه و فوریه 1996 در بیشترین گستره‌ بارش بالاتر از میانگین خود قرار داشتند. در مارس و می‌ 2008، بیشینه‌ بارشی از لحاظ پهنه درگیر در کشور مشاهده شد. کم‌بارانی مطلق در نوامبر و ژانویه 1987 با بارش کمتر از میانگین برای هر 117 ایستگاه مورد مطالعه مشاهده شد. بیشترین ایستگاه‌های بارش بالاتر از میانگین نیز مربوط به ماه مارس 1996 با 102 ایستگاه بود. در دسامبر و ژانویه به نسبت دیگر ماه‌های سال، بارش‌های بالاتر از میانگین با گستردگی بیشتری مشاهده شد، به‌طوری‌ که در 15 سال بیش از نیمی از ایستگاه‌ها درگیر بارش‌های بالاتر از میانگین بودند. در ژوئن، تنها در 3 سال بیشتر از نصف ایستگاه‌ها بارش بالاتر از میانگین داشتند و مابقی سال‌ها تعداد ایستگاه‌های دارای بارش بالاتر از میانگین بسیار کم بود. نتیجه‌گیری: میزان بارش در ایران در بیشتر اوقات در پهنه‌های کوچک رخ می‌دهد. با وجود اینکه بارش کمتر از میانگین در تمام ایستگاه‌ها مشاهده می‌شود، هیچ‌گاه تمام ایستگاه‌های ایران دارای بارش بالاتر از میانگین نیستند. 

statistical analysis of high- and low-precipitation areas of iran

aims: investigating and analyzing the causes of droughts and destructive floods in iran, which is facing a water shortage, is an essential issue. one of the goals of this research was to identify the extent of areas with more or less than the average precipitation during the study period.methodology: the data used in this article was the daily precipitation of 117 synoptic stations in iran during 1986-2020. calculations were done through matlab 2013, excel 2013 and spss 22 software, and surfer 24.3 software was used for interpolation and drawing of maps.findings: the most precipitation october, the least precipitation november, and the least precipitation january during the 35 years studied were observed in 1987. january and february in 1996 were in the highest range of precipitation above their average. in march and may 2008, most of the country had a lot of precipitation. absolute low precipitation was observed in november and january 1987 for all the studied stations (117 stations). most of the stations with higher-than-average precipitation were in march 1996 with 102 stations. in january and december, compared to other months of the year, higher-than-average precipitation was seen with a greater extent. so that in 15 years, most of the stations involved in the load were higher than the average. in june, only in 3 years most of the stations had above average precipitation and the rest of the years the number of stations with high precipitation was very low.conclusion: the country’s precipitation occurs in small areas most of the time. even though, precipitation below the average occur for all stations, but rainfall above the average does not occur for all stations.