مولفه‌های گفتمانی قلمروگستری ژئوپلیتیکی خلافت اسلامی در عصر خلفای راشدین از نظر لاکلا و موفه

مقدمه: یکی از مهم‌ترین رویکردهای ژئوپلیتیک انتقادی، شناخت عملکرد گفتمان‌ها در ظهور کنش‌های ژئوپلیتیک واحدهای سیاسی است. در این رویکرد قلمروگستری ژئوپلیتیک معنایی دارد که مفسر می‌بایست آن را با توجه به مولفه‌های برساختی درون متن فهم نماید. از منظر لاکلا و موفه این متن ژئوپلیتیک، در مقطعی از تاریخ بوسیله گفتمان اجتماعی-سیاسی ساخت‌مند شده و از منظر هویتی در تمایز با دیگر گفتمان‌ها معنا یافته است. بنابراین هویت‌شناسی گفتمان و تفسیر پیامدهای اقتصادی-سیاسی آن از ارکان ضروری مطالعات ژئوپلیتیک گفتمانی است. در این راستا الگوی قلمروگستری عصر خلفای راشدین بین سال‌های 11 تا 35 هجری قمری زمینه‌ساز گسست معنایی با پارادایم سیاست ژئوپلیتیک عصر رسول اکرم(ص) بود. چرا که در عصر پیامبر اسلام(ص) گسترش مرزهای جهان اسلام برای گسترش آموزه‌های اسلامی تفسیر می‌شد که با الگوی گفتمانی قلمروگستری عصر خلفای راشدین متمایز بود. در این پژوهش کوشش شده تا مولفه‌های گفتمانی موثر بر ایجاد سیاست قلمروگستری در دوره حاکمیت خلفای راشدین از منظر لاکلا و موفه مورد تحلیل قرار گیرد. در این راستا در مرحله اول چگونگی برساخت هویت و اقتصاد سیاسی از طریق قدرت سیاسی از منظر تئوریک بررسی می‌شود. سپس مولفه‌های گفتمانی قلمروگستری سیاست ژئوپلیتیک در عصر خلفای راشدین و تبدیل آن به عنوان رسالت دینی بیان می‌شود. نتیجه‌گیری: یافته‌های تحقیق نمایانگر آن است که در دوره خلفای راشدین با شکل‌گیری دال مرکزی گسترش قلمرو اسلامی به مثابه رسالت دینی، گونه‌ای از غیریت‌سازی در گفتمان سیاست ژئوپلیتیک حکومت اسلامی شکل گرفت که دفاع و گسترش مرزهای امت اسلامی در برابر غیرمسلمانان به امری قدسی بدیل شد. ضمن اینکه رشد ثروت حاصل از قلمروگستری در میان صحابه و نیز مسلمانان نخستین در تبدیل‌شدن قلمروگستری به مثابه دال مرکزی گفتمان خلفای راشدین موثر بود. از این نظر، خلافت اسلامی برای کسب رضایت هرچه بیشتر سایر طوایف مسلمان، آنها را به حضور در فتوحات سرزمینی دعوت و بهره‌مندی بیشتر از غنایم را منوط به حضور در جنگ و کسب پیروزی در فتح سرزمین‌های جدید می‌ دانست.

discursive components of islamic caliphate geopolitical expansion in the rashidun caliph’s era from the laclau and mouffe perspective

introduction: one of the most important approaches in critical geopolitics; is understanding the function of the discourse in geopolitical actions emergence of political units.  in this approach, the geopolitics territorial expansion has a meaning that the interpreter should understand according to constructed components in the text. from the laclau and mouffe perspectives, this geopolitical text; at some point in history has been constructed by the socio-political discourse and from an identity, perspective has gained meaning from distinction with other discourses.  in this regard, the territorial expansion pattern of the rashidun caliphs (abu bakr, omar, and uthman) era between 11 and 35 a.h. was the basis for a semantic break with the geopolitical paradigm of the holy prophet (pbuh). because in the prophet of islam (pbuh) era, islamic world borders expansion was interpreted in direction of islamic teachings expansion, which was different from the territory expansion discourse pattern in the rashidun caliphs era. this research has analyzed the discourse components effective on territorial expansion policy creation during the rashidun caliphs leadership from the laclau” and mouffe perspectives. conclusion: in the rashidun caliph’s era, with the signifier formation of islamic territory expansion as a religious mission; the islamic government’s geopolitical policies changed. so, a type of alienation was formed in the islamic government’s geopolitical discourse which turned the islamic empire borders into a holy matter in front of non-muslims. in addition, wealth growth resulting from territorial expansion among the prophet’s companions as well as the first muslims was effective in the transformation of territorial expansion into the rashidun caliphs discourse signifier. on this basis, the islamic caliphate gained more satisfaction from other muslim tribes; invited them to participate in territorial conquests, and considered more benefiting from the booty to be dependent on participating in the war and gaining victory in the new territorial conquest.