تبیین اصول شهر دوستدار کودک با رویکرد ارتقاء محیط شهری به روش دلفی و کاربست آن در منطقه 2 تهران

اهداف: با توجه به اهمیت موضوع کودکان در شهر و زمینه زندگی آنان ضروری است محیط‌های شهری سالم و ایمنی برای این قشر آینده‌ساز برنامه‌ریزی و طراحی شود. با نگاه به مطالعات اخیر نیاز تبیین معیارها و شاخص‌های بومی شهر دوستدار کودک با محوریت ارتقاء محیط شدیدا احساس شده و ارائه چارچوب مفهومی و ساختار سنجش آن جزو اولویت‌های اساسی است. هدف این تحقیق تبیین ساختار بهینه و بومی شهر دوستدار کودک در جهت ارتقا کیفی فضای شهری و ارائه معیار و شاخص‌های ارزیابی شهر دوستدار کودک در فضاهای شهری با در نظر گرفتن مفهوم تفریح و سرگرمی در منطقه 2 تهران است.روش‌شناسی: این پژوهش تحلیلی توصیفی بوده و به لحاظ هدف، از جنس ارزیابی و نهایتا توسعه‌ایکاربردی محسوب می‌شود. شیوه گردآوری داده‌ها به صورت کتابخانه‌ای و پیمایشی است. در این پژوهش با توجه به نوع مسئله و هدف، مقیاس منطقه شهری مطرح شده که نسبت به ابعاد مستخرج و شاخص‌های بیان شده، تعداد 384 پرسش‌نامه، در بعد موردی خانواده به شیوه محقق ساخت با ضریب اطمینان 95% که باتوجه به میانگین جمعیت منطقه 2 تهران، به شیوه نمونه گیری تصادفی و تحلیل در محیط spss و نیز جهت ارزیابی برخی از متغیرها توزیع گردیده است،که چارچوب پژوهشی توسط نخبگان و کارشناسان امر موضوع تخصصی با استفاده از روش دلفی تبیین و در ادامه برای تعیین سطح معیارها و وزن‌دهی و نیز اهمیت نسبی مولفه‌های موثر بر آن مورد تحلیل قرار گرفته است. نهایتا با استفاده از نقشه‌های gis و تبیین جغرافیایی شاخص‌های نهایی با استفاده از روش پهنه‌بندی بلوک‌های شهری و نیز سنجش ساختاری و مشابهت‌سازی و استفاده از میانگین کل شهر به روش شکست طبیعی در هر شاخص بلوک‌های شهری در 4 طیف طبقه بندی شده است. یافته‌ها: یافته‌های این پژوهش حاکی از وجود پهنه‌های نادوستدار در مرکز و جنوب و در حالت متمرکزی در شمال منطقه 2 تهران بوده که از لحاظ ساختاری عملا هسته‌های فعالیتی اصلی منطقه را تحت پوشش خود دارند.نتیجه‌گیری: اینکه ساختار بافت، سیستم دسترسی، کاربری و لایه‌های مرتبط به قدری در دوستداری شهر برای کودکان در مقیاس کالن اهمیت دارد که عملا کیفیت زندگی آنان را در مقیاس خرد تحت تاثیر قرار میدهد.

Explanation of Child-Friendly City Principles with the attitude of the Urban Environment Improvement using Delphi Method in District 2 of Tehran

Aims: Given the importance of the issue of children in the city and their living context, it is necessary to plan and design healthy and safe urban environments for this future generation. According to the recent studies, it is needed to clarify the local criteria and indicators of a childfriendly city with a focus on the improvement of the environment and providing a conceptual framework to evaluate main priorities. This study aimed to explain the optimal local structure of a childfriendly city to improve the quality of urban spaces and to provide the needed criteria and indicators for evaluating the childfriendly cities in urban spaces by considering the concept of recreation and entertainment in District 2 of Tehran.Methodology: the current research is analyticaldescriptive and is considered as a developmentapplied evaluation in terms of its purpose. The data were collected through desk studies and a survey. According to the type of the problem and the purpose of this study, the urban area scale was proposed. Considering the extracted dimensions and indicators, a questionnaire was handed out in a group of 384 households randomly using a researchermade method with 95% confidence. SPSS software was used for the statistical analysis. Some variables and the research framework were explained by elites and experts in this field using the Delphi method. Then, they were analyzed to determine the level of criteria for weighting and the relative importance of the effective components. Finally, using GIS maps and geographical explanation, the final indicators were classified into four groups using the method of zoning of urban blocks, structural measurement, and the average of the whole city by natural failure method in each index of urban blocks.Findings: The results show that there are childunfriendly zones in the central, southern, and even northern parts of district 2 of Tehran that cover the main cores of activity.Conclusion: the urban fabric, access, land use, and relevant layers are influential in the friendliness of the city for children and affect their life quality on small scale.