وضعیت شاخص‌های حمل و نقل در کلان‌شهرهای ایران

اهداف: ضرورت اولیه بحث درباره توسعه اقتصادی و اجتماعی، حمل ونقل است. پژوهش حاضر با هدف بررسی شاخص‌های مرتبط با حمل‌ونقل در کلان‌شهرهای ایران انجام شد. روش‌شناسی: در این پژوهش تحلیلی، داده‌های مورد نیاز کلان‌شهرهای تهران، مشهد، اصفهان، شیراز، قم، کرمانشاه و همدان (از کلاشهرهای رسمی) و رشت، زاهدان و کرمان (از کالنشهرهای غیررسمی)، از طریق آمارنامه تهران در سال 1398 به دست آمد. شاخص‌های مورد مطالعه تعداد اتوبوس فعال، اتوبوس گازسوز فعال، اتوبوس‌های بخش خصوصی، خطوط اتوبوس‌رانی، ایستگاه‌های اتوبوس، ایستگاه‌های اتوبوس مسقف، مسیرهای پیش‌بینی‌شده مترو، مسیرها و ایستگاه‌های مترو بهره‌برداری‌شده، پارکینگ‌های روباز، پارکینگ‌های طبقاتی، پل روگذر، پل روگذر مکانیزه، تقاطع‌های دارای چراغ، جایگاه‌های سوخت، زیرگذر عابر پیاده و تقاطع‌های غیرهمسطح بود. تحلیل شاخص‌های مرتبط با حمل‌ونقل با استفاده از تکنیک تصمیم‌گیری چندشاخصه ایداس انجام شد.یافته‌ها: امتیاز ایداس برای شاخص‌های مرتبط با حمل‌ونقل در کلانشهر تهران 1.000 به دست آمد که بالاترین امتیاز در بین کلان‌شهرهای مورد مطالعه بود. کلان‌شهرهای مشهد (0.549)، اصفهان (0.508) و شیراز (0.456) در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. امتیاز ایداس برای سایر کلان‌شهرهای مورد مطالعه وضعیت ضعیفی را نشان داد. نتیجه‌گیری: کلان‌شهرهای ایران به غیر از تهران، از نظر شاخص‌های حمل و نقل در وضعیت مطلوبی قرار ندارند.

Transportation Indicators Assessment in Iran's Metropolises

Aims: talking about economic and social development, it is essential to mention transportation. The current study is carried out to assess the transportation indicators in Iranchr('39')s metropolises.Methodology: The needed data for Tehran, Mashhad, Isfahan, Shiraz, Qom, Kermanshah, and Hamedan (formal metropolises) and Rasht, Zahedan, and Kerman (informal metropolises) for this qualitative study is collected from Tehran statistics in 2018. The studied indicators are the number of working buses, working gasfueled buses, privatesector buses, bus lines, bus stops, roofed bus stops, predicted train lanes, operated train stations and lanes, parking lots, vertical parking, overpass bridges, mechanized overpass bridges, crosses with traffic lights, gas stations, pedestrian underpass, and multilevel interchanges. The analysis of the transportation indicators was done using the EDAS multicriteria decisionmaking technique.Findings: EDAS score for transportation indicators in Tehran metropolis is 1.000 which is the highest score among the studied metropolises. Mashhad (with 0.549), Isfahan (with 0.508), and Shiraz (0.456) are the next ranks, respectively. According to the scores of the EDAS, other metropolises are in poor condition.Conclusion: Iranchr('39')s metropolises except for Tehran are not in good condition in terms of their transportation indicators.