طراحی مدل مکانی ارزیابی حوادث شبکه فاضلاب شهری در شهرهای دارای بافت تاریخی، نمونه موردی: شهر اصفهان

اهداف: گسترش شهرها در سال‌های اخیر باعث افزایش ساخت وسازهای بی‌رویه در اطراف بناهای تاریخی شده و در نتیجه سبب بروز مشکلاتی از قبیل نشت رطوبت به داخل پی بناهای تاریخی شده است. استان اصفهان با دارا بودن بناهای تاریخی با قدمت بیش از 400 سال اولین شهری است که شبکه فاضلاب در آن اجرا شده است. در سالیان اخیر برخی از این آثار در معرض رطوبت ناشی از تاسیسات قدیمی و فرسوده قرار گرفته اند؛ بنابراین غلبه بر این مشکل نیازمند طراحی یک مدل مکانی مبتنی بر فناوری هوشمند در بهره‌برداری از شبکه فاضلاب شهری است. روش‌شناسی: این مدل براساس تلفیق فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (ahp) و سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) براساس شاخص *getis ord gi طراحی گردید. پس از ترکیب نتایج حاصل از این تلفیق با انجام تحلیل آماری، با استفاده از آزمون‌های غیرپارامتری کندال و اسپیرمن، حوادث فاضلاب و احتمال وقوع آنها در محدوده بافت‌های تاریخی مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته‌ها: این مدل قابلیت ارزیابی حوادث فاضلاب قبلی و پیش‌بینی احتمال وقوع حوادث آینده در بافت تاریخی شهرها را دارا است. چنین مدلی یک ماهیت تجربی (empirical) دارد و در نتیجه در صورت وقوع هرگونه حادثه در آینده قابل به روزرسانی خواهد بود. همچنین این مدل قابل تعمیم به کلیه شهرهای دارای بافت تاریخی است که نفوذ نم و رطوبت ناشی از شبکه‌های فاضلاب شهری باعث آسیب‌دیدگی بناهای تاریخی آنها شده است. تلفیق شاخص *getis ord gi و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، نوآوری ویژه این پژوهش محسوب می‌شود. نتیجه‌گیری: در منطقه مورد مطالعه، نوع خاک، زیرساخت‌های نامناسب، لوله‌های فاضالب فرسوده قطر کم لوله‌ها و تراکم جمعیت به عنوان مهم‌ترین عوامل وقوع حوادث در شبکه فاضلاب در منطقه مطالعاتی تعیین گردید.

A Spatial Model for Assessing Urban Sewage Network Accidents in Cities with Historical ContextA Case Study of Isfahan

Aims: The expansion of cities in recent years has led to an increase in uncontrolled construction around historic buildings and as a result has caused problems such as moisture leakage into the foundations of historic buildings. Isfahan province with more historic buildings It is the first city in 400 years that the sewerage network has been implemented. In recent years, some of these works have been exposed to moisture from old and dilapidated facilities. Therefore, overcoming this problem requires designing a spatial model based on smart technology in the operation of the municipal sewage network.Methodology: This model was designed based on the combination of the Analytic Hierarchy Process (AHP) and Geographic Information System (GIS) based on the Getis ord GI* index. After combining the results of this combination with statistical analysis, using nonparametric Kendall and Spearman tests, wastewater accidents and their probability of occurrence in the context of historical regions were evaluated.Findings: This model is capable of evaluating previous sewage accidents and predicting the possibility of future accidents in the historical regions of the cities. Such a model has an empirical nature and as a result, can be updated in the event of an accident in the future. The combination of the Analytical hierarchy process and the Getis ord Gi* index is a special feature of this research.Conclusion: In the study area, soil type, inappropriate infrastructure, worn sewer pipes, small diameter pipes, and population density were identified as the most important causes of accidents in the sewerage network.