مفهوم‌سازی ابعاد کیفیت محیطی در برنامه-ریزی روستایی با مشارکت مردم و کارشناسان محلی؛ نمونه: روستای شهریار، شهرستان لردگان

اهداف و زمینه‌ها: با آغاز برنامه ریزی ها به شکل جدید در نواحی روستایی، نوعی تضاد بین خواست روستاییان از پایین با دید برنامه ریزان از بالا شکل‌ گرفته است. نبود دید هنجاری به مسایل و کم توجهی به کیفیت محیطی توسعه، در تعمیق این تضاد نقش بسزایی داشته است. هدف این مقاله، تعیین ابعاد کیفیت محیطی در برنامه ریزی روستایی از طرف خود روستاییان و کارشناسان محلی بود.روش‌شناسی: در این مطالعه کیفی با استفاده از کارگاه های مشارکتی و مصاحبه‌های هدفمند با مطلعان روستایی، به‌منظور جلب مشارکت مردم و کارشناسان محلی در فرآیند مفهوم سازی ابعاد کیفیت محیطی و برنامه ریزی مطلوب، روستای شهریار از توابع شهرستان لردگان انتخاب شد. دلیل انتخاب این روستا نیز اجرایی‌شدن طرح های مختلف یا درحال‌انجام‌ بودن بسیاری از طرح ها در قالب برنامه ریزی روستایی بود. 36 نفر از مطلعان روستای شهریار، کارشناسان و مدیران محلی در قالب 6 کارگاه سازمان‌دهی شده و انتظارات افراد از مفاهیم کیفیت محیطی در برنامه ریزی روستایی در گویه های مختلف تعیین شد.یافته‌ها: 202 گویه از مفاهیم کیفیت محیطی گردآوری و توسط خود کارگروه ها در قالب 5 بُعد، یک قلمرو و 44 شاخص قرار گرفت. در بُعد فیزیکیکالبدی 48 گویه در قالب 9 شاخص، در بُعد اجتماعی فرهنگی 46 گویه در قالب 10 شاخص، در بُعد اقتصادی 42 گویه در قالب 8 شاخص، در بُعد محیطی 35 گویه در قالب 8 شاخص و در بُعد سیاسیاداری 10 گویه در قالب 3 شاخص جای گرفتند.نتیجه‌گیری: ابعاد پنجگانه در قالب قلمرو راهبردی با 21 گویه و در قالب 6 شاخص ظرفیت‌سنجی، عدالت‌محوری، برنامه not;محوری، گردش‌پذیری، پویایی و اولویت‌مداری به‌ نظام برنامه ریزی کشور جهت ارزیابی ابعاد کیفیت محیطی مناطق روستایی پیشنهاد می‌شود.

Conceptualization of the Dimensions of Environmental Quality in Rural Planning by Participation of Local People and Experts; a Case Study of Shahriar Village, Lordegan County, Iran

Aims Backgrounds: with the start of planning in the new form in rural areas, a conflict was created between the demands of villagers from below with the view of planners from the above. The lack of normative view and pay a little attention to the environmental quality of development have an important role in the expansion of the conflict. The aim of the study was to the conceptualization of environmental quality dimensions in rural planning by the participation of local people and experts.Methodology: In this qualitative study, Sharyar village was selected from the Lordegan county to attract the participation of people in the process of conceptualizing the environmental quality dimensions and optimal planning. The main reason for selecting the Shahryar village as a case study in this research was executing various plans or implementation of many projects in the form of rural planning. 36 aware people, local managers and experts of the shahryar village were organized in the 6 workshops and expectations of the subjects from the concepts of environmental quality in rural planning were determined in the various items.Findings: 202 of the items of environmental quality concepts were collected and the items were ranked by the workgroups in the framework of 5 dimensions, 1 domain, and 44 indexes. 48 items in the form of 9 indicators in physical dimension, 46 items in the form of 10 indicators in socialcultural dimension, 42 items in the form of 8 indicators in economical dimension, 35 items in the form of 8 indicators in the environmental dimension, and 10 items in the form of 3 indicators in the politicaladministrative dimension were arranged.Conclusion: The five dimensions in the strategic territory template with 21 items and 6 indexes including the capacity, perceived justice, considering the planning, tourist attraction, and dynamism and prioritizing the country's planning system are proposed for evaluating the quality of the rural environment.