|
|
بررسی نقش عوامل تکتونیکی و اقلیمی دوره کواترنری در تحول ژئومورفولوژیکی سامانههای مخروطافکنهای فرورفتگی مشکینشهر
|
|
|
|
|
نویسنده
|
نوحی محمد ,مددی عقیل ,عابدینی موسی
|
منبع
|
تحقيقات جغرافيايي - 1398 - دوره : 34 - شماره : 2 - صفحه:281 -292
|
چکیده
|
اهداف و زمینهها: با توجه به مطالعات میدانی و کتابخانهای، یکی از ویژگیهای مهم دوره کواترنری چشمانداز توده سبلان، تغییرات اقلیمی و فعالیتهای تکتونیکی است. بنابراین فعالیتهای تکتونیکی و تغییرات اقلیمی، به همراه سایر عوامل داخلی و خارجی بهطور همزمان و همراه هم در شکلگیری و تحول مخروطافکنههای کواترنری فرورفتگی مشکینشهر نقش غیرقابلانکار داشتهاند. هدف این پژوهش، بررسی نقش عوامل تکتونیکی و اقلیمی دوره کواترنری در تحول ژئومورفولوژیک مخروطافکنههای فرورفتگی مشکینشهر بود. روششناسی: ابتدا با استفاده از خطوط میزان، شبکه آبراههها و نقاط ارتفاعی (dem) منطقه به عنوان نقشه پایه با دقت 20متری در محیط gis تهیه شد و سپس دادههای مورد نیاز جهت محاسبه شاخصهای ژئومورفیک (تقعر رودخانهها، پروفیل نیمه لگاریتمی رودخانهها و برش راس مخروطافکنهها)، رسم نقشههای (توپوگرافی و شبکههای رودخانهای) و پروفیلهای مختلف از آن استخراج گردید. بررسی شواهد رسوبی از طریق لوگهای زمینشناسی امکانپذیر شد. برای مرزبندی حوضههای آبریز و مخروطافکنهها از نرمافزارهای arc hydrow و google earth و برای رسم لوگهای زمینشناسی از نرمافزار rock works 16 استفاده گردید. در پژوهش حاضر به صورت گسترده از مشاهده میدانی استفاده شد.یافتهها: دو پدیده مهم آتشفشانتکتونیک و تغییرات اقلیمی دوره کواترنری، نقش قاطع در شکلگیری و تحول مخروطافکنههای کواترنری فرورفتگی مشکینشهر داشته است. همزمانبودن فعالیت آتشفشانی سبلان با حاکمیت یخچالها و بارندگی سیلآسا در عهد پلئیستوسن پسین، موجب ایجاد جریان گلی (لاهار) بهصورت دورهای شده و رسوبگذاری در مخروطافکنهها و حوضهها را به دنبال داشته است. در مقابل، تغییر اقلیم از دوره یخچالی به بینیخچالی در عهد هولوسن و آرامش تکتونیکی، موجب برش حوضهها و مخروطافکنههای وابسته شده است.نتیجهگیری: چشمانداز سبلان بهعنوان مهمترین کنترلکننده مخروطافکنههای فرورفتگی مشکینشهر در یک مرحله گذار قرار دارد؛ به این معنی که از یک مرحله تکتونیک به یک مرحله غیرتکتونیک یا آرامش تکتونیک و از یک دوره یخچالی به یک دوره بینیخچالی مانند شرایط امروزی رسیده است.
|
کلیدواژه
|
شاخصهای ژئومورفیک، قله سبلان، تکتونیک، اقلیم، مخروطافکنه
|
آدرس
|
دانشگاه محقق اردبیلی, دانشکده ادبیات و علوم انسانی, گروه جغرافیا, ایران, دانشگاه محقق اردبیلی, دانشکده ادبیات و علوم انسانی, گروه جغرافیا, ایران, دانشگاه محقق اردبیلی, دانشکده ادبیات و علوم انسانی, گروه جغرافیا, ایران
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Role of Quaternary Tectonic and Climatic Factors on the Geomorphological Changes of Meshkin Shahr Depression Alluvial Fans
|
|
|
Authors
|
Nouhi mohammad ,madadi aghil ,Aedini Mosa
|
Abstract
|
Aims Backgrounds: Based on field and literature studies, one of the most important features of Sabalan Quaternary landscape, are climate changes and tectonic activities. So tectonic activities and climate changes, along with other internal and external factors simultaneously had an undeniable role in the formation and evolution of Quaternary fans of Meshkin Shahr depression. The purpose of this study was to investigate the role of tectonic and climatic factors of quaternary period in geomorphological evolution of Meshkin Shahr fans.Methodology: To achieve this goal, first of all, using contour line, stream network and elevation points, the digital elevation model of region, was prepared as a base map. Then the data needed to calculate geomorphic indices and various profiles were extracted. Geological logs are used to investigate sedimentary evidence. In addition, Arc hydro and Google earth have been used to outline catchments and fans area. In addition, to draw geological logs, Rock works 16 software was used. Most importantly, we have used extensively field observations.Findings: The two major phenomena of volcanictectonic and climate changes in the Quaternary period have played a decisive role in the formation and development of the Quaternary fans of Meshkin Shahr depression. Simultaneously, the Sabalan volcanic activity with glacial dominate or tundra storm during the late Pleistocene led to the formation of a mudflow periodically and sedimentation in fans and basins. In contrast, climate change from glacial period to interglacial during the Holocene and tectonic relaxation has caused the incision of basins and fans.Conclusion: Sabalan's landscape as the main controller of Meshkin Shahr Depression Fans is at a transitional stage, which means that it has undergone a tectonic stage to a nontectonic stage, and also, it has undergone a glacial to an interglacial period such as the present conditions.
|
Keywords
|
Geomorphic Indices ,Sabalan Mountain ,Tectonics ,Climate ,Alluvial Fans
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|