ارتباط الگوهای پیوند از دور با خشکسالی؛ مطالعه موردی حوضه قره‌قوم

اهداف و زمینه‌ها: خشکسالی از ویژگی های طبیعی است و در هر منطقه ای که به وقوع می پیوندد منجر به ضررهای اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی می شود. هدف از پژوهش حاضر، بررسی ارتباط الگوهای پیوند از دور و خشکسالی در حوضه قره قوم بود.روش‌شناسی: داده های بارش 30 ایستگاه باران سنجی و سینوپتیک و نیز داده های مربوط به 32 نمایه عددی پیوند از دور از سایت نوآ طی دوره آماری 2013-1987 اخذ شد. داده های شاخص بارش استاندارد‌شده در مقیاس 9 تا 48ماهه با روش تحلیل عاملی گروه بندی و ایستگاه های دارای رفتار مشابه در پهنه مطالعاتی شناسایی شد. سپس رابطه میانگین شاخص خشکسالی هر پهنه با تک‌تک الگوهای پیوند از دور به‌صورت همزمان و با تاخیر 6 و 9ماهه از طریق روش آماری همبستگی ارزیابی شد.یافته‌ها: الگوی چندمتغیره انسو نوسان دهه ای اقیانوس آرام، نوسان جنوبی، نینو 3.4 و 3 بیشترین همبستگی معنی دار را با مقیاس‌های شاخص بارش استانداردشده داشتند. همبستگی تاخیر زمانی 6ماهه شاخص خشکسالی با چهار عامل (کل حوضه) شاخص خشکسالی با شاخص نینو 4، 3.4 و 3، چندمتغیره انسو، نوسان مادن جولیان در مناطق 20، 70، 80، 100 درجه شرقی ارتباط مستقیم و با شاخص آرام شرقی، نوسان جنوبی و مادن جولیان در مناطق 160 درجه شرقی، 120 و 40 درجه غربی دارای رابطه معکوس معنی دار بود. چهار عامل (کل ایستگاه های حوضه) تاخیر زمانی 9 ماهه شاخص خشکسالی ارتباط معکوس معنی دار با شاخص آرام شرقی، نوسان جنوبی و نوسان مادن جولیان در مناطق 120 و 40 درجه غربی نشان داد و با شاخص نینو 3، چند متغیره انسو و نوسان مادن جولیان در مناطق 70، 80 و 100 درجه شرقی دارای رابطه مستقیم معنی دار داشت. نتیجه‌گیری: ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﻨﯽ داری ﺑﯿﻦ الگوهای ﭘﯿﻮﻧﺪ از دور ﺑﺎ ﺧﺸﮑﺴﺎﻟﯽﻫﺎی حوضه قره‌قوم وﺟﻮد دارد.

Relationship of Drought and Teleconnection Patterns; Case Study of Qara-Qom Basin

Aims Backgrounds: Drought is a natural feature of an area and in every region that occurs, it leads to economic, social and environmental losses. In this research, the Teleconnection patterns in drought occurrence in QaraQom basin has been investigated.Methodology: In this regard, precipitation data of 30 rain gauge and synoptic stations as well as data on 32 numerical indexes of teleconnection from NOAA site during the 19872013 period were obtained. Initially, the standardized precipitation index data in the 9 to 48month scale were classified by Factor Analysis and stations with similar behavior were identified in the study area. Then, the relationship between the average drought index of each area with each of the Teleconnection patterns was evaluated simultaneously and with a delay of 6 and 9 months through the correlation statistical method.Findings: The effects of Teleconnection patterns on drought vary in different zones. The Multivariate ENSO Index, Pacific Decadal Oscillation, Southern Oscillation Index, Nino 3/4, 3 has the most significant correlation with the standardized precipitation index scales. Also, the correlation with 6month delayed drought index indicated that four factors (total basin), drought index with nino 4 indexes, 3/4 and 3, multivariate ENSO, Madden Julian oscillation in regions 20, 70, 80, 100 degrees East direct relationship, and With East Pacific North Pacific index, the southern oscillation and Madden Julian in the regions of 160 ° East, 120 ° and 40 ° West has a significant negative relationship. Four factors (total basin stations): The 9month delayed drought index showed a significant negative correlation with the East Pacific North Pacific index, southern oscillation and Mandden Julian fluctuations in the regions 120 and 40 degrees west, and with the Nino 3 indicator, the multivariate ENSO And the fluctuations of Madden Julian in the regions of 70, 80 and 100 degrees east has a significant direct relationship.Conclusion: The results of correlation analysis showed that there is a significant relationship between Teleconnection patterns and droughts in QaraQom basin.