تبیین و تحلیل فضایی علل و پیامدهای تخلفات ساختمانی مورد پژوهشی: شهر زاهدان

مقدمه: تخلفات ساختمانی یکی از ناهنجاری ها و مسائل موجود در شهرها و به ویژه کلان شهرهای در حال توسعه است که برخورد و حل آن در سیستم مدیریتی ناکارآمد به آسانی امکان پذیر نیست.اهداف: تحقیق حاضر با هدف آسیب شناسی تخلفات ساختمانی و ساخت وسازهای غیرمجاز در شهر زاهدان، به ارزیابی وضعیت موجود و پراکندگی این پدیده در سطح شهر زاهدان پرداخته است.مواد و روش ها: با توجه به مولفه های مورد بررسی و ماهیت کاربردی، روش این پژوهش توصیفی تحلیلی می باشد. اطلاعات موردنیاز به دو شیوه کتابخانه ای (کتاب، آمارنامه و نقشه) و میدانی (بررسی پرونده های تخلفات از سال 1384 تا 1393) گردآوری شده است. ازآنجاکه یکی از اهداف این پژوهش نشان دادن پراکندگی تخلفات در سطح شهر و سطح بندی محلات و مناطق شهری می باشد، با استفاده از شاخص میانگین نزدیک ترین همسایه الگوی توزیع تخلفات مشخص گردیده است. سپس با مدل میانگین وزنی جغرافیایی سطح بندی محلات و با مدل کوپراس سطح بندی مناطق در میزان تخلفات ساختمانی، صورت گرفته است. سرانجام جهت ترسیم نقشه ها نیز از نرم افزارهای gis بهره گرفته شده است.نتیجه گیری: نتایج حاصله نشان می دهد تخلفات ساختمانی در شهر زاهدان نه ناشی از فقر و در محلات حاشیه نشین شهر، بلکه در محلات و شهرک های قانونی و بیشتر توسط افرادی صورت می گیرد که در پی قانون گریزی و سودجویی اقتصادی بوده اند. براساس نقشه های ترسیمی از پراکندگی تخلفات ساختمانی در شهر زاهدان طی دوره ده ساله (1384-1393)، درمی یابیم که ابتدا کمترین تخلف در منطقه 5 بوده است ولی با احداث منطقه زیباشهر تخلفات ساختمانی روز به روز سیر صعودی داشته و در سال های پایانی دوره، منطقه 5 بیشترین تخلفات را در خود جای داده است. نکته قابل توجه این است که مناطق 2 و 3 شهرداری در تمام سال های این دوره میزان تخلفاتی مشابه را نشان داده؛ و از ابتدای دوره تا سال 93 تغییرات چشم گیری از لحاظ کاهش یا افزایش تخلفات نداشته اند.