تبیین ژئواکونومیک مناسبات ایران با قزاقستان

مقدمه: ﻓﺮوﭘﺎﺷﻲ ﺷﻮروی و ﺷﻜﻞﮔﻴﺮی ﺟﻤﻬﻮریﻫﺎی ﺟﺪﻳﺪ، موقعیت ژئواکونومیکی اﻳﺮان را در ﻣﻨﻄﻘﻪ و ﺟﻬﺎن، ﺑﻴﺶ از ﭘﻴﺶ ارﺗﻘﺎء ﺑﺨﺸﻴﺪه اﺳﺖ. ﺟﻤﻬﻮری ﻗﺰاﻗﺴﺘﺎن ﻣﺤﺼﻮر در ﺧﺸﻜﻲ اﺳﺖ و ﺑﺮای ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺗﻘﺎﺿﺎﻫﺎی ﻣﺘﻨﻮع و ﻧﻴﺰ ﻋﺮﺿﻪ ﻧﻔﺖ وﮔﺎز ﺧﻮد ﺑﻪ ﺑﺎزارﻫﺎی ﺟﻬﺎﻧﻲ، ﺑﻪ ﻣﺴﻴﺮﻫﺎی ارﺗﺒﺎﻃﻲﻛﻮﺗﺎه و ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﻪ آب های آزاد ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ اﺳﺖ. ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ژئواستراتژیک ایران در ﻗﻠﺐ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ، واﻗﻌﻴﺖ ارزﺷﻤﻨﺪ اﻣﺎ ﺑﺎﻟﻘﻮه ای اﺳﺖﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻇﺮﻓﻴﺖﻫﺎی ﻣﺘﻨﻮع و ﮔﺴﺘﺮده ژئواکونومیک، ژئوپلیتیک و در ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻓﺰاﻳﺶ درآﻣﺪ ﻣﻠﻲ، ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﺣﺘﻲ اﻣﻨﻴﺖ ﺑﺮای ﻛﺸﻮر اﻳﺠﺎد ﻛﻨﺪ. اﻣﺎ زﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎ و ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﭼﻮن ﺧﻼء ﻗﺪرت ناشی از ﻓﺮوﭘﺎﺷﻲ ﺷﻮروی، رقابت های ژﺋﻮﭘولیتیک ﻣﻨﻄﻘﻪای، جایگاه مهم ایران در ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﺗﻘﺎﻃﻊ آﺳﻴﺎ و اروﭘﺎ، وجود ذخایر بزرگ اﻧﺮژی دﻧﻴﺎ در منطقه و ﺗﻤﺎﻳﻞ ﻛﺸﻮرﻫﺎی آﺳﻴﺎی ﻣﺮﻛﺰی به ﺣﻀﻮر ﻗﺪرتﻫﺎی خارجی، باعث حضور قدرت های بزرگ در آﺳﻴﺎی ﻣﺮﻛﺰی شده و موانع ﺟﺪی ﺑﺮای ﺣﻀﻮر ﻣﺆﺛﺮﺗﺮ اﻳﺮان در این منطقه ﺑﻪ وﺟﻮد آورده اﺳﺖ.اهداف: این مقاله در پی پاسخ به این سئوال است که قزاقستان چه نقشی می تواند در حضور هر چه بیشتر ایران در آسیای مرکزی داشته باشد.مواد و روش ها: این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش، توصیفیتحلیلی است. داده های مورد نیاز آن به روش کتابخانه ای گردآوری شده است. مقاله با ارائه آمار و ارقام و مستندات دیگر، وزن ژئواکونومیک قزاقستان در آسیای مرکزی و نقشی که می تواند در زمینه تسهیل نفوذ و حضور ایران در منطقه داشته باشد را برآورد کرده است.نتیجه گیری: قزاقستان نقش کلیدی در مناسبات ژئواکونومیکی جمهوری اسلامی ایران با آسیای مرکزی دارد و می تواند ظرفیت و پتانسیل ورود ایران به کشورهای آسیای مرکزی را ایجاد کند.