شناسایی و تعیین خصوصیات کانون‌های گردوغبار در استان خراسان رضوی

اهداف و زمینه ها: یکی از پدیده های مناطق خشک و نیمه خشک، پدیده توفان گردوغبار است. گردوغبار جزئی از مسائل و مشکلات زیست محیطی است که بر روی کیفیت و آلودگی هوا، سلامت بشر، حاصلخیزی خاک، قدرت دید، اقتصاد و بسیاری از جنبه های اجتماعی و زیست محیطی جامعه تاثیرگذار است. تحقیق حاضر به شناسایی و تعیین خصوصیات کانون های گردوغبار در استان خراسان رضوی در بازه زمانی (2005-2016) پرداخته است.روش شناسی: این تحقیق 65 کانون گردوغبار در منطقه مورد مطالعه با استفاده از تصاویر modis شناسایی گردید. سپس به بررسی خصوصیات این کانون ها از لحاظ خاک، شیب، ارتفاع، شاخص پوشش گیاهی (ndvi)، لیتولوژی وکاربری اراضی پرداخته شد.یافته ها: خصوصیات کانون های گردوغبار نشان داد که در لایه کاربری اراضی، 63 درصد کانون ها به ترتیب در سطوح مربوط به مراتع ضعیف (23 کانون) و اراضی دیم (18 کانون ) قرار دارد. در لایه شیب 43.07 درصدکانون ها در طبقه 02 درصد قرار گرفته و در لایه خاک شناسی 49.2 درصد کانون ها در طبقه مربوط به خاک اریدی سول است که 39.2 درصد مساحت منطقه را شامل می شود. در لایه ndvi، 98.4 درصد کانون ها که حدود 99 درصد مساحت منطقه را شامل می شود، مربوط به قسمت بدون پوشش گیاهی است و در لایه مربوط به نقاط ارتفاعی، 90 درصدکانون ها (60 کانون ) در طبقه ارتفاعی 1500.0 واقع شده است. در رابطه با لیتولوژی منطقه نیز واحدهای رسوبی ناپیوسته با مساحت 49.56، حدود 66.15 درصدکانون ها را در برگرفته اند.نتیجه گیری: نتایج حاکی از آن است که بیشتر کانون های گردوغبار در کاربری های مراتع ضعیف و اراضی دیم با خاک و لیتولوژی حساس به فرسایش که دارای پوشش گیاهی ضعیف است قرار دارد.