گونه شناسی و ارزیابی کارآیی فضاهای باز و نیمه باز مسکن بومی با تاکید بر مولفه های کیفیت محیط ؛مطالعه موردی غرب کردستان

اهداف و زمینه ها: امروزه فضای خانه های بومی روستایی از یک سو باسیاست های جهانی سازی/شدن و از سوی دیگر با پیروی از الگوهای مسکن شهری به دست فراموشی سپرده می شوند. شایسته است آن فضاها پس از شناخت، بررسی و طبقه بندی میزان کارایی، در بازسازی و طراحی خانه های جدید روستایی پیش چشم باشند.هدف اصلی پژوهش حاضر شناخت و معرفی کاراترین فضاهای بازو نیمه باز، براساس شاخص های کیفی محیط، در خانه های روستایی منطقه غرب استان کردستان (شهرستان های مریوان، سروآباد و کامیاران) است.روش شناسی: روش پژوهش توصیفی-تحلیلی است؛ در بخش نظری گردآوری داده ها اسنادی و در بخش میدانی و گونه بندی فضا، روش پیمایشی است؛ عکس برداری، تهیه کروکی، برداشت، ترسیم نقشه.یافته ها: برای گونه بندی از میان 290 روستای غرب استان کردستان 100 روستا و از آن میان هم با توجه به همسانی اقلیم و توپوگرافی و فرهنگ، 20 روستای دارای بافت تاریخی و ارزشمند بررسی شده اند سپس میزان کارایی گونه ها براساس هم خوانی با شاخص های کیفی محیط با تکنیک تحلیل سلسله مراتبی (ahp) و بهره گیری ازنظر اهالی و رای 16 کارشناس سنجیده شد.نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که در میان گونه های فضای نیمه باز که به پنج دسته: 1 یک وجه باز در طول بنا 2 یک وجه باز با طول کم در طول بنا و عمق زیاد 3 دو وجه باز 4 دو وجه باز با کشیدگی در طول بنا (عمق کم) 5 سه وجه باز، تقسیم می شوند، گونه سوم به دلیل مناسبت اقلیمی و کاربردی، ایجاد فضایی بهتر برای تعاملات اجتماعی، دید گسترده و زیباتر شدن منظر روستا، مطلوب تر است. »بربان « نیز از میان گونه های فضای باز دیگر »بالکن «، »بانیجه « و »بانیج له « به دلیل امنیت بیشتر، دید گسترده، قابلیت توسعه، آسایش اقلیمی و ایجاد فضایی بهتر برای تعاملات اجتماعی، کارایی بیشتری دارد.