تبیین رابطه دسترسی کشورها به دریا با شاخص توسعه انسانی

سرشت متحول رابطه انسان و محیط جغرافیایی، بر اندیشه و مکتب فلسفی علوم جغرافیا تاثیر قابل ملاحظه ای گذاشته است. این رابطه در قالب «تحلیل اکولوژیکی»، یکی از حوزه های مهم تحقیقاتی در علوم جغرافیا است. موقعیت جغرافیایی کشورها یکی از عناصر مهم در محیط جغرافیایی است و در تمامی نظریات سنتی و مدرن علوم جغرافیا، یکی از متغیرهای مهم در شکل یابی قدرت و رفتارهای سیاسی کشورها است. تماس با آب های آزاد و موقعیت دریایی کشورها، یکی از عناصر موقعیت جغرافیایی است و متغیری مهم در نظریات جهانی جغرافیای سیاسی و مطالعات دریایی است. دسترسی به محیط های دریایی، بسترهایی از محدودیت و فرصت برای کشورها فراهم می نماید. هدف این تحقیق، تبیین رابطه دسترسی کشورها به دریا با شاخص توسعه انسانی و مقایسه شاخص توسعه انسانی کشورهای دریایی با کشورهای محصور در خشکی است. تحقیق حاضر ازلحاظ هدف، بنیادی و ازنظر روش توصیفی تحلیلی و همبستگی است. به منظور تبیین رابطه دسترسی دریایی کشورها با شاخص توسعه انسانی، دسترسی دریایی کشورهای دریایی، شاخص سازی و رتبه بندی گردید و در تحلیل رگرسیونی، رابطه این دو شاخص تبیین گردید. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون نشان می دهد که ضریب همبستگی شاخص دسترسی دریایی با شاخص توسعه انسانی برابر با 0/314 است (0/05 > 0/000 مقدار احتمال). نتایج نشان می دهد که رابطه معنی داری بین این دو شاخص وجود دارد، به طوری که به ازای یک واحد افزایش در میزان شاخص دسترسی دریایی، میزان شاخص توسعه انسانی به اندازه 0/577 درصد افزایش می یابد (مقدار ثابت 0/649 درصد). به منظور تبیین بیشتر اثر دسترسی دریایی بر شاخص توسعه انسانی، کشورهای محصور در خشکی در مقام گروه شاهد انتخاب شده اند. نتایج حاصل از آزمون تی دو گروه مستقل (کشورهای دریایی و کشورهای محصور در خشکی)، مبین آن است که کشورهای دریایی در مقایسه با کشورهای محصور در خشکی، میزان شاخص توسعه انسانی بالایی دارند (0/05 >0/015 مقدار احتمال). با توجه به نتایج تحقیق می توان گفت دسترسی کشورها به دریا از عوامل تاثیرگذار بر روند توسعه انسانی است.

Explanation of the Relationship Between Countries’ Access to Sea and Human Development Index

Changing nature of the relationship between human and geographical environment has had considerable influence on geographical science school of thought. In terms of ecological analysis , this relationship is one of the important research fields in geographical sciences. Geographic location is one of the key elements in the environment, which is divided into a number of subgroups. In all traditional and modern theories of geography, geographical location is one of the most important variables in power formulation and political behavior of countries. Maritime location and access to free waters an element of geographical location, and it is a significant variable in global theories of geopolitics and maritime studies. Countries rsquo; access to maritime environment has both constraints and opportunities for countries. The purpose of this study is to explain the relationship between maritime location of countries and their Human Development Index (HDI), as well as comparison of HDI between maritime countries and landlocked countries. This research is basic in terms of its objective, and descriptiveanalytic and correlative in terms of its nature and methodology. To expound the relationship between the maritime location of countries and their HDI, countries were ranked based on their maritime locations, and then the relationship between the two variables has been explained. The results of regression analysis show that the correlation coefficient between maritime location index and HDI equals 0.314 (P value 0.000<0.05). The results show a significant relation between the maritime location and human development index, to the extent that maritime location index is increased by 1 unit, the HDI is increased by 0.577 (constant 0.649). Landlocked countries are selected as control group in order to illustrate the effect of access to the sea on HDI. The results of ttest indicate that maritime countries are ranked highly in HDI in comparison with landlocked countries (P value 0.015<0.05). According to the results, it can be suggested that maritime location is one of the factors affecting the development process of countries. But there are other factors which have higher explanatory power than maritime location copy; 2018 Geographical Researches